(ВИДЕО) Медиамагнати тоҷик бо эътироз чопи “Комсомольская правда”-ро қатъ кард
Шариф Ҳамдампур, медиамагнати тоҷик мегӯяд, журналисти рус Сергей Пономарёв дар матлабаш -“Таджикистан: из советского прозябания в светлое будущее” (Тоҷикистон: аз фаромӯшии шуравӣ то ояндаи дурахшон) миллати тоҷик ва Пешвои онро таҳқир кардааст.
Маънии луғавии Пан- бой, феодал ва дигар мазмунҳои ба ҳамин наздик. Ҳарчанд олуфтасатанг кӯри худу бинои дигарон аст, аз ҳамин «баландӣ» ба мардуми тоҷику ӯзбеку украину гурҷию латиш дар қайдҳои сафараш ба ин кишварҳо назар меандозад. Мақолаҳои ҳамсони мақолаи мазкур навиштаи ӯро дар бораи Ӯзбекистон, Қирғизистон, Молдова, Украина, Литва мутолиа кардам. Аз нигоҳи ӯ муҳоҷирони тоҷику ӯзбеку қирғиз ҳашароти дар чирк ғӯтида, мардуми дур аз маданият афтода, латишҳою молдованҳою украинҳо аз ҷумлаи мардуми ноқисанд. Аз ин ҷост, ки ба ҳар кишваре, ки ӯ сафар мекунад, дигарбора дарҳои он кишвар барояш баста мегарданд. Фиристодани нота баъд аз мақолаҳои ӯ ба ҳукми анъана даромадааст. Албатта, чунин сафарҳо ва чунин мақолаҳо беҳуда рӯйи кор намеоянд. Дарёфти асрори рӯйи чоп омадани онҳо ҳам содда нест. Аммо дар ҳар навишта лаҳзаҳо, сатрҳое ҳастанд, ки парда аз рӯйи ин асрор мебардоранд. Дар ин хусус баъдтар. Ҳоло
БОИСИ ИЗТИРОБ ЧИСТ?
Бисмиллоҳи мақолаи ПАН Пономарев баробари ба хоки Тоҷикистон фуруд омадан ба чашмаш афтодани Равшану Ҷумшедҳо буд. Биёед, аз забони ӯ ба нигоштааш назар меандозем: «Северную столицу Таджикистана и второй по численности город страны, из славянских лиц светит разве что моя единственная физиономия. В остальном сплошные Равшаны и Джамшуты». Ӯ ба Тоҷикистон ҳамчун кишвари образи манфии аз қаъри Русия баромада – Равшану Ҷумшед назар меандозад. Истифода аз ин образи манфии тамасхуромез бас буд, ки идораи сомона сари чопи он ба андеша равад. Вале ин кор сурат нагирифт. Зеро бо супориши редаксия ва шояд супориши махсуси дигар ва аз эҳтимол берун нест, ки барои санҷидани осебпазир будани мардуми тоҷик ин сафару ин мақола рӯйи кор омада бошад. Дар чунин маврид шарики стратегӣ будани Тоҷикистон ба гӯшаи фаромӯшӣ афтода аст. Албатта, дунё дунёи манфиатҳост. Аммо манфиате, ки бар зарари дигаре, хоҳ шахс аст ва хоҳ давлат бошад, наметавонад ҳадафрас бошад.
Мактабҳои русиро дар Тоҷикистон бандед
Ин хулоса аз мақолаи Пан Пономарев бармеояд. Ӯ менависад: « А нужна ли вообще русская школа здесь? Есть ли смысл тратить деньги на содержание педагогического коллектива и обучение детей в лучшем случае из смешанных, но в большинстве таджикских семей?» Аз нигоҳи ӯ боз ҳам ин мактабҳо замина барои сафарбар гаштани гастрабайтерҳои тоҷик ба Русия мегарданд. Ин андеша замоне изҳор мегардад, ки Чин омода аст дар марказҳои 67 шаҳру ноҳияи ҷумҳурӣ аз ҳисоби худ мактабҳои муосири муҷаҳҳаз созад ва танҳо соате ҳам бошад забони чиноӣ таълим дода шавад. Ин андеша замоне баён мешавад, ки вазири маорифи Русия изҳори нигаронӣ кардааст, ки мактабиёни тоҷик забони русиро хуб намедонанд ва таълими он бояд беҳтар ба роҳ монда шавад. Албатта, ба ҳалво гуфтан даҳон ширин намешавад. Вазири маориф ва илми Тоҷикистон Нуриддин Саид дар соҳаи маориф Русияро шарики стратегӣ медонад ва дар баҳсе бо ҳамтои русиягии худ Ливанов Дмитрий гуфтааст, ки омода ҳаст дар макотиби русзабони Тоҷикистон таълимро дар асоси барномаҳои русӣ тақвият бахшад. Аммо мушкилоти китобҳои дарсӣ ва омӯзгорони русзабон дар миён аст. Ва дар ин маврид зарурат ба кумаки Вазорати маорифи Русия дорад. Аммо то ҳануз посухи ин гуфта ду лаби дӯхта аст. Ҳоло дар Тоҷикистон 167 мактаби русӣ ва дорои синфхонаҳои русӣ фаъолият доранд. Тоҷикистон хилофи навиштаҳои Пан Пономарев дар ин мактабҳо шароитеро муҳайё сохтааст, ки замони Шӯравӣ дар орзуяш буданд. Аз 80 000 кӯдаке, ки дар кӯдакистонҳо фаро гирифта шудаанд, 14 000 нафарашон ба русӣ таълим мегиранд. Дар қиёси дигар кишварҳо Тоҷикистон мактабҳои русиро набастааст, балки бо вуҷуди кам будани шумораи русҳо теъдоди мактабҳои русӣ меафзояд. Пан Понамарев фармӯш кардааст, ки сарҳади Русияро забони русӣ медонанд. Вале аз навиштаҳояш бармеояд, ки ӯ ба чунин сарҳад манфиатдор нест. Ташаккур ба кишварҳо ва созмонҳое, аз ҷумлаи Чин, Ҷопон, Амрико, Олмон ва дигар кишварҳо, ки дар рушди маориф ба Тоҷикистон беғаразона дасти кумак дароз мекунанд. Пан Пономарев аз ҳадди эътидол берун рафта, менависад: «Но ведь и в отношении российской помощи Таджикистану подход такой же: "Вы нам дайте – и забудьте!..». Аҷабо, чаро Пан Пономарев аз номи давлати Русия ҳарф мезанад. Магар касе ба ӯ чунин салоҳиятро додааст? Агар мақсад аз додан тела кардан бошад, ин сабки кишваре нест, ки даъвои нуфузу абарқудратӣ дорад. Ҳар бурд бохт дорад. Ба хотири бурде мебояд аз бохте чашм пӯшид.
Айб дар ош аст ё мош?
Ин мавзуъ барои Пан Пономарев чун скинхедҳо дарднок аст. Ҳатто ӯ ба мафҳуми “тӯдаи заҳматкаш” бо таҳқир менигарад. «Теперь прикид Равшана и Джамшута сильно поменялся. Серая трудовая масса осталась такой же серой, но переоделась в дешевые китайские джинсы, фальшивые кроссовки…». Албатта, ҳама чун ин олуфтасатанги дар ҷануби Русия - Урал ба дунё омада, Пан буда наметавонанд. Албатта, рӯзноманигори асил ва бохабар аз одоби рӯзноманигорӣ аз чунин гуфтор худдорӣ мекунад. Тасвири либосу аҷноси, бигзор ғарибонаи дар тану даст доштаи тоҷикон, ҳосили арақи ҷабини онҳост. Ҳудуди чор сол қабл “Комсомольская правда” матлаберо дар бораи гастарбайтерҳо ба чоп расонида буд, ки ҳосили заҳмати онҳо барои Русия $100 миллиард фоида меорад. Аз ин миқдор шояд ҳамагӣ 3% ба дасти ин тӯдаи заҳмат мерасид.
Ба Русия афтодани муҳоҷирони меҳнатии тоҷик ҳам ба гуноҳи онҳо нест. Замоне онҳо дар як давлати яклухт бо номи СССР зиндагӣ доштанд. Ва ин давлат иқтисодиётро тарзе ба роҳ монда буд, ки сокинони бисёрмиллати он чун узвҳои як тан аз нигоҳи иқтисодӣ ва идеологӣ ба ҳам пайванд буданд. Пош хӯрдани он аз дасти Пан Пономаревҳо низоми ягонаро шикаст ва чун дар тамоми дунё мардуми тоҷикро ҳам пушти дарёфти қути лоямут ба кишвари Русия бурд. Гуноҳи онҳо дар чист, ки тамоми дороӣ, корхонаҳо дар Русия ҷамъ омада буданд. Пас мебояд айбро дар ош ҷуст, на дар мош. Ҳафтод соли СССР мардуми тоҷик зиндагии хуб доштанд, аммо имкони омӯхтан ва тадбиқи давлатдории миллӣ, даст ба илмҳое задан, ки дар ин самт мусоидат ба рушди Тоҷикистон мекунад, надоштанд. Оқибат, ки Пан Пономаревҳо онҳоро дар нимароҳ гузоштанд, ба худ омаданд ва донистанд, ки сарнавишти ҳар миллат кори дасти ҳамон миллат аст. Ҳоло ки роҳи худро пайдо кардаанд, идораро ба даст гирифтаанд, хуб аст ё бад, бо мағзу дасти худ месозанд, обод мекунанд Пан Пономаревҳо бонги изтироб мезананд. Як масали хуби тоҷикиро набояд фаромӯш кард: “ Як душмани доно, беҳ аз сад дӯсти нодон”. Дар паҳлуи миллати бузурги рус қарор доштани миллати бомаърифат ва бунёдкори тоҷик ҳаргиз бар зарар нест. Давлати дӯст бояд мададгор бошад, агар мададгор нест, лоақал халалкор набошад.
Муҳоҷирати меҳнатӣ танҳо хоси давлатҳои собиқ СССР нест. Ба Аврупою Амрико нигаред. Дар Олмон беш аз 4 миллион муҳоҷири турк, дар Амрико ҳамин миқдор эрониёни муҳоҷир зиндагӣ дорад. Дар Аморати Муттаҳидаи Араб 90% сокинонаш муҳоҷиранд. Вале ин кишварҳо оҳи пурдарди Пан Пономаревҳоро надоранд. Чаро? Аҷаб таззоде.