Баррасии мантиқи таҳримҳо алайҳи Эрон аз ибтидо то кунун

Ба гузориши Форс, замоне ки вазирони хориҷии 3 кишвари Аврупоӣ, яъне  Англия, Фаронса ва Олмон дар аввалҳои соли 2003 ба даъвати давлати ислоҳот озими Теҳрон шуданд, касе гумон намекард, ҳосили тавофуқоти онҳо таҳти унвони Баёнияи Теҳрон, барои ҳамеша пойдевори бинои дархости ғайриқонунии «боздоштани ғанизосии уран» дар Эронро бигузорад.

Дар воқеъ, сиёсатмадорони вақти Эрон дар он марҳала сирфан бо мутаваққиф кадани «довталабона»-и ҳамаи фаъолиятҳои ғанисозии уран ва боз фароварӣ, танҳо барои чанд ҳафта мувофиқат карданд, аммо ҳамин аввалин гоми рӯ ба ақиб, роҳро барои зиёдахоҳиҳои Ғарб чандон кушуд, ки онҳо 4 моҳ баъд бар асоси мувофиқатномаи Бруссел, хоҳони маваққуфи монтажу озмоиши сентрифугаҳо ва фаъолиятҳои ғанисозӣ дар ҳамаи таъсисоти мавҷуд дар Эрон шуданд. Ҷониби аврупоӣ ба ҳамин ҳад басанда накард ва бо судури шадидтарин қатъномаи шурои мудирон алайҳи Эрон, Теҳронро дар охири соли 2004 водор ба пазириши таваққуфи комил ғанисозии уран кард.

Нуктаи ҳамаи ин баёнияҳо ин буд, ки ҳеч зарурате барои Эрон эҷод намекард, аммо замоне ки парвандаи ҳастайии Эрон соли 2005 ба шӯрои амният фиристода шуд ва ба дунболи он шӯро соли 2006 бо судури қатъномаи 1696, аз Теҳрон хост то фаъолияти ҳастайии худро ба ҳолати муаллақ дароварад, аз он замон таваққуф ба амре зарурӣ табдил ва ба ин тартиб замина барои судури чор қатъномаи таҳрим лайҳи Эрон фароҳам шуд, ки авалини он қатъномаи 1737 буд.

Нуктаи дигар ин ки, фасли муштараки ҳамаи ин қатъномаҳои таҳрим, таъкид бар таваққуфи бидуни таъхири ҳамаи фаъолиятҳои марбут ба ғанисозӣ ва бозфароварӣ, аз ҷумла таҳқиқ ва тавсеа аст ва тибқи ин қатъномаҳо дар сурате ки Эрон гоме барои иҷро кардани ин дархост барнадорад, ҳар бор доманаи таҳримҳо алайҳи  Эрон густариш хоҳад ёфт.
Албата, Амрико ва Аврупо ба ҳамин таҳримҳо низ иктифо накарданд ва ҳар як дар марҳалаҳои мухталиф бо истифода аз фазои сиёсии ҳоким, таҳримҳои якҷониба низ алайҳи Эрон ҷорӣ карданд, ки таҳрими бонки марказӣ ва саноати нафти Эрон аз охирини ин маворид ба шумор меояд.
Аз бароянди матолиби фавқ ба равшанӣ мушаххас мешавад, фалсафаи вуҷуди ба коргирии таҳримҳо алайҳи Эрон, ба манзури тарғиби Теҳрон ба таваққуфи ғанисозии уран буда аст ва дар сурате ки Ғарб ғанисозии уран дар Эронро бипазирад, таҳримҳо бе мантиқу бурҳон хоҳанд буд.

Ин мавзӯъ ба вижа аз замони баргузории нишасти Истанбул 2 дар соли 2012 вориди марҳалаи тозае шуда, чаро ки дар тули ин давр аз музокирот, тарафи Ғарбӣ дар қиболи ғанисозии уран бо ғилзати 5% дар Эрон, сиёсати сукутро дар пеш гирифт ва сирфан дар изҳори назарҳои пароканда аз зарурати таваққуфи ғанизосии 20% дар Эрон сухан ба миён овард. Ин дар ҳоле аст, ки таваққуфи ғанисозӣ дар даврае пеш шарти шурӯи музокирот буд ва дар давраи дигар ба дархости 5+1 барои идомаи гуфтугӯҳо табдил шуда буд, аммо то кунун ин мавзӯъ ба таври кул аз гуфтумони аъзои аврупоӣ ва Амрикоии ин гурӯҳ ҳазф шуд. Бо таваҷҷӯҳ ба ин мавзӯъ, идомаи таҳримҳои байналмилалӣ ва ё якҷониба алайҳи Эрон, дигар далеле надорад ва Ғарб гузинаи дигаре ҷуз бекор кардани онҳо дар ихтиёр нахоҳад дошт; иқдоме, ки ба таври қатъ метавонад таъсири бисёр созандае дар раванди музокироти оянда дошта бошад.

Мӯҳр