Созишномаҳои коре, ки рӯи коғаз мемонад

Тоҷикистон бо чанд кишвари хориҷа, аз қабили Кореяи Ҷанубӣ, Арабистони Саудӣ ва Беларус дар самти муҳоҷирати меҳнатӣ созишномаҳое дорад, ки ҳанӯз амалӣ нагардидаанд.

Масъулини Хадамоти муҳоҷирати Тоҷикистон мегӯянд, ки барои тадбиқи созишномаҳо, ки роҷеъ ба ҳалли мушкилоти муҳоҷирони меҳнатӣ таҳия шудаанд, вақт лозим аст. Мансур Арипов, сардори раёсати ҳамкориҳои байналмилалии Хадамоти муҳоҷират дар сӯҳбат ба хабаргузории Озодагон гуфт: «Барои тадбиқи чунин созишномаҳо ҳеч монеа вуҷуд надорад, вале мо мунтазири ҷониби дигар ҳастем, ки кай барои тасдиқ ва тадбиқи созишномаҳо посух мегӯянд. Дар сатҳи давлату ҳукумат баъзе созишномаҳое ба имзо мерасанд, ки аз рӯзи тасвиб то амалишавии он 3-4 сол мегузарад. Мо тамоми кӯшишҳоямонро барои дароз нагардидани мӯҳлати иҷрои созишномаҳо ба харҷ медиҳем. Созишномаи ҳамкориро дар масъалаи муҳоҷират бо давлати Беларус имзо карда, тасдиқ намудем ва мунтазирем, ки ҷониби Беларус кай онро тасдиқ мекунад, то он мавриди амал қарор бигирад. Лоиҳаи созишномаи ҳамкорӣ дар ин самт бо Арабистони Саудӣ ва Кореяи Ҷанубӣ низ ҳаст, ҷавоби онҳоро ҳам интизорем».

Ҷаноби Арапов афзуд, ки ҳар кишвар расмиёти дохили давлатӣ дорад, ки чунин созишномаҳо дар сатҳи ҳукумат ва ё парлумонашон бояд тасдиқ шавад. Ба қавли номбурда муҳоҷирони меҳнатӣ аз рӯи конвенсияҳои байналмилалӣ озод ҳастанд ва ба кадом давлат, ки хоҳанд мераванд. Лекин вазифаи Хадамоти муҳоҷират ба низом даровардан ва ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои онҳост. Аз ин рӯ бо тасвиби созишномаҳои байниҳукуматӣ мехоҳад манфиати онҳоро ҳимоя намояд.

Русияву Қазоқистон ҳам набояд фаромӯш шавад

Номбурда сабаби инро ба камтаҷрибагӣ ва ҳавсала надоштани масъулин дар роҳи ҳалли мушкилоти ҷойдошта унвон кард. Дар ҳамин ҳол, Зафар Қурбонов, ҳуқуқшиноси тоҷик ба Озодагон гуфт, ки фаъолияти Хадамоти муҳоҷирати Тоҷикистон дар ҳалли мушкилоти муҳоҷирон заъифу суст мебошад. Ғайр аз Русия наёфтани роҳҳои алтернативӣ ба кишварҳои пешрафта, ки ниёз ба қувваи кории муҳоҷирони моро доранд, аз бемасъулиятии масъулини ин ниҳод аст мегӯяд вай: «Мсъулини ин ниҳод то ҳол дарк накардаанд, ки танҳо муҳоҷирати Русия барои миллати мо зараровар аст». Зафар Қурбонов афзуд, мушкили дигар дар ин самт қалбакӣ омода намудани ҳуҷҷатҳои муҳоҷирон аст. Бархе муҳоҷирон вақте ба Русия мераванд, мехоҳанд бо маблағи камтар будубоши худро таъмин созанд. Дар натиҷа бо маблағи нисбатан камтар муҳоҷирон ҳуҷҷатҳои қалбакиро ба даст меоранд, ки зимни тафтишоти мақомоти Русия ошкор мегардад.

Надонистани забон проблеммаи ягона нест
Бархе аз соҳибназарон надонистани забон, надоштани касби муайян ва инчунин мушкили таҳияи ҳуҷҷатгузориҳои муҳоҷиронро дар кишвари қабулкунанда аз зумраи мушкилоти аслие медонанд, ки ба қавли онҳо ниҳодҳои марбута бояд сари онҳо бештар чораҷӯӣ намоянд. Бо таваҷҷӯҳ ба ин рӯзноманигор Садбарг Боқиева мегӯяд, мушкилоти асосии муҳоҷирони меҳнатии тоҷик ба ҷуз надонистани забон ва касби муайян, инчунин таҳияи ҳуҷҷатгузориҳои онҳо дар Федератсияи Русия мебошад, ки Хадамоти муҳоҷирати Тоҷикистонро зарур аст дар якҷоягӣ бо сохторҳои марбутаи Хадамоти федеролии муҳоҷирати Русия барои рафъи он тадбирҳои судманд андешанд:
-Нафароне, ки бори аввал озими Русия мегарданд, дар аксари ҳолат бо сабаби надонистани роҳу усулҳои ҳуҷҷатгузорӣ ё депортатсия мешаванд ё гӯё чун шахси ҷинояткор дар ин ҷову он ҷо пинҳонӣ фаъолият мекунанд ва баъди итмоми кори фармудашуда гӯё «тасодуфан» ба дасти кормандони Хадамоти муҳоҷирати Русия меафтанд, ки дар бисёртарин ҳолатҳо худи корфармоён барои напардохтани ҳаққи хизматашон онҳоро «мефурӯшанд».


СММ ҳам ба мушкили муҳоҷирони кории тоҷик таваҷҷӯҳ дорад
Гуфтанист, масъулини Кумитаи ҳифзи ҳуқуқи муҳоҷирони корӣ ва аъзои хонаводаҳои онҳо баъди баррасии гузориши Тоҷикистон дар Женева дар хусуси ҳалли мушкилоти муҳоҷирони тоҷик чанд пешниҳод намуда буданд. Аз ҷумла  гуфта мешуд, ки кишвари қабулкунандаи муҳоҷир бо баҳонаи «қонуншиканӣ» ё муҳоҷири ғайриқонунӣ наметавонад муҳоҷирро аз қаламрави кишвараш хориҷ кунад. Бо таваҷҷӯҳ ба ин, ниҳоди вобаста ба СММ пешниҳод намуд, ки ҷониби Тоҷикистон ҳар чӣ зудтар бояд пешнависи қонуне таҳия намуда, онро ба муқаррароти Конвенсияи байналмилалӣ ва қатъномаи 3449-и Маҷмаи Умумии СММ мутобиқ созад. Кумитаи мазкур дар пешниҳодҳои худ гуфтааст, ки тибқи маълумоте, ки аз муҳоҷирони меҳнатӣ дарёфтаанд, дар баъзе ҳолатҳо аз муҳоҷирони меҳнатӣ бархе аз хизматрасониҳо, ки бояд ройгон бошанд, маблағ ситонида мешавад. Ин кумита пешниҳод намудааст, ки ҷиҳати пешгирӣ намудан аз ин гуна падидаҳо ҳукумати Тоҷикистон ва ниҳодҳои марбут ба ин соҳа бояд тадбирҳои ҷиддӣ андешанд ва аз худи муҳоҷирон ва оилаҳои онҳо дар ин маврид маълумотҳои лозимаро ҷамъоварӣ кунанд.

Ҳарчанд  созмонҳои мухталифи байналмилалӣ роҷеъ ба ҳалли мушкилоти муҳоҷирони меҳнатӣ пешниҳодҳои зиёде мекунанд, вале бархе аз коршиносон иброз медоранд, ки амалӣ гаштани чунин пешниҳодҳо аз фаъолияти муассири ниҳодҳои марбута, хусусан Хадамоти муҳоҷирати Тоҷикистон вобаста аст, ки то куҷо онҳоро ҷиддӣ қабул мекунанд. Дар Тоҷикистон барои ҳалли мушкилоти соҳаи муҳоҷират аз ҷониби Хадамоти муҳоҷирати кишвар курсҳои омӯзиши забон ва касбу корҳои мухталиф роҳандозӣ гардида, дар назар аст ояндаи наздик дар назди ин хадамот боз маркази таълимии муҳоҷирон таъсис ёбад. Чанде қабл Хадамоти муҳоҷират дар назди худ Шӯрои ҷамъиятие ташкил намуд, ки ҳадафи фаъолияташро мусоидат ба ҳалли мушкилоти муҳоҷирон унвон кард. Вале бархе аз соҳибназарон бар инанд, ки кори он ҳам мисли фаъолияти худи хадамот чандон таъсирбахш нахоҳад буд.


Мӯҳр