«Вақткушӣ»-и ғарбиҳо дар музокира бо Эрон

Музокироти ахир миёни гуруҳи 5+1 ва Эрон дар Маскав, ба унвони сеюмин давр аз гуфтугӯҳои ҷадид, бо меҳвари барномаи ҳастайии Эрон дар шароите ҳафтаи гузашта ба поён расид, ки ҳамчунин нишастҳои пешин, тарафи ғарбӣ ин бор низ бо сангандозиҳои муҷаддади худ монеи ба натиҷа расидани ин гуфтугӯҳо шуданд.

Дар поёни он низ танҳо дастоварде, ки аз ин гуфтугӯҳо ҳосил шуд, баргузории нишастҳои коршиносӣ дар ояндаи наздик буд, ки он ҳам албатта сирфан бо талоши бевақфаи намояндагони Эрон ҳосил шуд.
Дар ин нишаст тамоми саволоти намояндагони Ғарб бо ироаи далелҳои комилан мантиқӣ тавассути намояндагони Эрон посух гуфта шуд, аммо ин бор низ ҳеч омили мусбате аз ҷониби кишварҳои ғарбӣ сурат нагирифт.
Хабаргузории Форс дар робита бо ин нишаст бо як устоди донишгоҳи амрикоӣ гуфтгӯе дошт, ки вай зимни ин гуфтугӯ ба шарҳи далелҳои рафтори намояндагони ғарбӣ дар нишастҳои ахир миёни гуруҳи 5+1 ва Эрон, мепардозад.

Павел Шелдон Фот, устоди донишгоҳи Колифорниёи Амрико дар гуфтугӯ бо хабаргузории Форс дар робита бо арзёбии худ аз гуфтугӯҳои ахир дар Маскав миёни гуруҳи 5+1 ва Эрон гуфт: «Ба эътиқоди ман қудратҳои ғарбӣ бо баргузории ин гуфтугӯҳо яке пас аз дигари саъй дар вақткушӣ доранд». Номбурда афзуд, дар ҳоли ҳозир раҳбарони Туркия орзуи эҳёи имперотурии усмониро дар сар мепарваронанд, то битавонанд бар Эрон ва кишварҳои арабӣ нуфуз дошта бошанд. Ҳатто Русия низ тамоюл дорад, то нақши бештареро дар умури ҷаҳонӣ иҷро кунад, дуруст ҳамон тавре ки дар даврони Иттиҳоди ҷамоҳири Шуравӣ ин гуна буд ва ин дар ҳолест, ки саъй дорад, то узвияти созмони тиҷорати ҷаҳониро низ ба даст оварад.
Ин устоди донишгоҳи амрикоӣ дар идома таъкид кард, ки барои кишварҳои ғарбӣ Эрон ҳамчун мӯҳраи сарбоз (аскар) дар бозии шоҳмот аст, ки вобаста ба манфиатҳои ҳоли ҳозир, бояд қурбонӣ шавад ва ё мавриди ҳифозат қарор гирад.

Ҷаноби Фот дар хусуси чашмандози идомаи ин гуфтугӯҳо дар оянда, гуфт: «Дар ҳоли ҳозир дар интихоботи раёсати ҷумҳурии Амрико, ки дар моҳи ноябри соли равон баргузор мешавад, саҳюнистҳо ва албатта навмуҳофизакорон, Обама ва Ромнӣ, ду ҷангталабро ба унвони номзадҳои мавриди алоқаи худ, хоҳанд дошт. Банобар ин ҳар гуна умеде барои идомаи ин музокирот, ба иқдоми амали дигар кишварҳои муҳим чун Чин ва Русия  ва ё ҳатто иқдомоти дуруст ва оқилонаи раҳбарони сиёсии Эрон, бастагӣ дорад».


Устоди донишгоҳи Калифорниё ҳамчунин таъкид кард, ки Амрико дар қиболи баргузории ин музокирот бо Эрон, бояд таҳримҳои ин кишварро бидуни ин ки бихоҳад имтиёзе аз Эрон бигирад, мутаваққиф кунад ва ҳамчунин пешниҳоди равобити дипломотӣ бо Эронро низ матраҳ кунад.
Ӯ бо ишора ба нуфузи шадиди саҳюнистиҳо бар сиёсатгузориҳо дар Амрико ва ҳамчунин шакл додан ба афкори умумӣ дар ин кишвар гуфт, мутаассифона, дар ҳоли ҳозир кумитаи равобити умумии Исроил- Амрико(Айпак) расонаҳои муҳими амрикоӣ ва ҳамчунин шумори бисёре аз ширкатҳои саҳюнистӣ, аксари сиёсатҳои Амрикоро таҳти контроли худ доранд.
Фот афзуд: «Мардуми Амрико ҳеч чиз дар бораи  Мусо Ҳес, ки яке аз ҳомиёни аввалияи саҳюнистӣ буд ва бо ҳамкорӣ, ки бо Карл Маркс дошт, пешнависи манифести коммунистиро таҳия кард, намедонанд. Бисёре аз мардуми Амрико ҳатто аз ҳомиёни Тротский,  ки ба унвони навмуҳофизакорон шинохта мешавад, низ чизе намедонанд . Эрониҳо бияд бидонанд, ки раҳбарони сиёсии Амрико комилан шайтонсифат ҳастанд ва онҳо бояд пешрафт ва иртиқои равобит бо раҳбарони дигар кишварҳо, ҷузъ Амрикоро ҷустуҷӯ кунанд.
-Ғарб таърихи тулонӣ дар дуздидани манобеи кишварҳои кӯчактар дорад. Ман тааҷуб мекунам, ки донистаҳои эронӣ ва албата амрикоиҳо дар бораи ин дуздиҳо чӣ қадр андак аст. Ҳама бояд таърихи имтиёзотеро, ки Эрон дар гузашта ба Ғарб вогузор карда буд, аз ҷумла имтиёзи Дорсиро (додани имтиёзи нафти Эрон ба Англия) мутолиа кунанд, имтиёзе ки Винстон Черчил онро "ҷойзае аз ҷониби сарзамини афсонаӣ ва он суи сахттарин руёи Ғарб" хонда буд, мегӯяд донишманди амрикоӣ.

Ин устоди донишгоҳ  дар идома бо ишора ба ин ки беш аз як қарн аз вогузории ин имтиёз ба Ғарб мегузарад ва ҳануз ҳеч касс  аз таърихи ба асорат даровардани кишварҳои аз лиҳози иқтисодӣ ғанӣ тавасути Ғарб, итилое надорад, таъкид кард, ҳар гуна музокира миёни Эрон ва кишварҳои ғарбӣ бояд бурд- бурд бошад.
Вай ҳамчунин дар бораи иллати ин ки Ғарб исрор ба идомаи музокирот бо Эрон дорад ва дар айни ҳол тамоюле низ надорад, ки ин гуфтугӯҳо ба саранҷом бирасад, таъкид кард: «Ин гуфтугӯҳо барои ҷангафрӯзишои ғарбӣ бисёр муфид аст. Онҳо метавонанд, ҳатто аз ин гуфтугуҳо ба унвони баҳонае истифода кунанд ва муддаъӣ шаванд, ки дар айни ҳол ки бо бӯҳронҳои сиёсӣ ва иқтисодии бузурги худ дасту панҷа нарм мекарданд, бо Эрон низ дар ин гуфтугӯҳо бисёр сабурона бархӯрд карданд.



Ин устоди донишгоҳи Калифорниё дар посух ба ин савол ки "чаро бо вуҷуди ин ки тамоми фаъолияти ҳастайии Эрон таҳти назорати NPT сурат мегирад, вале ҳамчунон кишварҳои ғарбӣ исрор меварзанд, ки барномаи сулҳомези ҳастайии Эрон бояд мутаваққиф шавад?» гуфт: -- -
-Қудратҳои ғарбӣ дуруғгӯ ва фиребкор ҳастанд. Исроил, Ҳинд ва Покистон миқдори бисёр зиёде кӯмак дар заминаи ҳастаӣ дарёфт кардаанд, дар ҳоле ки ҳеч як ойинномаи NPT- ро имзо накардаанд.

Вай дар идома ба суханронии "атом ба ивази сулҳ"и Айзенҳоувер, раиси ҷумҳури собиқи Амрико дар СММ дар даҳаи 1950 ишора кард ва гуфт, барномаҳои ҳастайии Эрон ва Покистон низ дуруст дар ҳамин давре, ки кишварҳои ҷаҳони ташвиқ ба истифодаи энергии ҳастаӣ мешуданд, оғоз шуд ва ҳатто Арабистони Саъудӣ низ таҳқиқот дар робита бо пружаҳои ҳастайии худро солҳо аст, ки оғоз кардааст, аммо диктаторҳои ғарбӣ бо Эрон ин гуна рафтор мекунанд, чаро ки Эрон саъй дорад мустақил амал кунад. Нанг бар раҳбарони кишварҳое, ки мудаъӣ ҳастанд, узви ҷунбиши адами таъаҳуд ҳастанд, аммо боз ҳам аз Эрон дифоъ намекунанд.

Вай дар идома бо ишора ба ин ки дар ҳоли ҳозир 9 кишвари ҷаҳон таслиҳоти ҳастаӣ доранд ва дар ҳақиқати ин кишварҳо ҳастанд, ки таҳдид ба ҳисоб меоянд на Эрон, гуфт, қудратҳои ғарбӣ дар бораи Эрон дурӯғ мегуянд. Агар онҳо воқеан ба таслиҳоти ҳастаӣ аҳамият медоданд, рӯи кишварҳои дигар, мисли Кореяи шимолӣ мутамаркиз мешуданд. Ҳақиқат ин аст ки таҳдиди воқеӣ барои ҷаҳон он кишварҳое ҳастанд, ки таслиҳоташон тавассути як кишвари сеюм ба кор гирифта мешавад ва дар айни ҳол товонойии инкор кардани ҳар гуна мушорикат дар истифода аз ин таслиҳоти хатарноки биологӣ ва шимиёӣ ва ҳатто сойбериро доранд.

Фот дар поён бо ишора ба ҷангафрӯзиҳои Амрико дар саросари ҷаҳон гуфт: «Амрико дар ҳоли ҳозир садҳо пойгоҳи низомӣ дар саросари ҷаҳон ва таърихи тӯлонӣ дар ҳамлаҳои низомӣ дар ақсои нуқоти ҷаҳон дорад. Мутаассифона, бештари мардуми Амрико аз ниятҳои пушти пардаи ин ҷангҳо бехабаранд».
-Манофеи марокизи санъатии низомии Амрико, ба тарсондани мардуми ин кишвар аз душманон вобаста аст. Дар гузашта душмани Амрико шӯравӣ буд ва ҳоло бархе аз кишварҳои мусулмон барои ин марокизи санъатии низомӣ дар Амрико душманони осон ҳастанд ва ин низ тақрибан ба ин далел муяссар шудааст, ки бархе аз кишварҳои мусулмон, чун Арабистони Саъудӣ ва Қатар ҳомии ҳамалот алайҳи дигар кишварҳои мусулмон ҳастанд,- ҷамъбаст кард ҷаноби Фот.

Мӯҳр