Салими Аюбзод: Беҳтар аст, ба “dividend” сарбахш гӯем
Дӯстам пурсид, оё дуруст аст, агар барояш dividend (дивидент)-ро “баҳра” тарҷума кардаанд? Дар нигоҳи аввал гӯё дуруст аст. Афрод ё ширкатҳое дар як тарҳ канори ҳам сармоя мегузоранд ва фоидаи бадастомадаро байни худ тақсим мекунанд. Яъне аз кори кардаи худ баҳра мегиранд.
Дӯстам пурсиши дигар кард, ки агар ин баргардон дуруст бошад, ба interest бояд чӣ гуфт, чун онро ҳам бештар “баҳра” ё “фоиз” мегӯянд? Аммо interest маблағест, ки аз гардиши сармоя ба сармоягузор дода мешавад. Ба ҳар тартиб намешавад, ҳам барои dividend ва ҳам барои interest танҳо як вожаи “баҳра”-ро дошт. “Фоиз”-и вомгирифта аз туркӣ ва “дарсад” ба таври пурра ва дақиқ маънии interest-ро дода наметавонанд ва низ ҳарҷу марҷеро дар истилоҳот ба миён меоранд.
Фурсат гирифтам ва ҷустуҷӯе кардаму сипас барояш навиштам, ки dividend, яъне даромад ё фоидае, ки вобаста ба ҳаҷми сармоягузорӣ миёни сармоягузорон тақсим карда мешавад, мазмунан баҳра аст, аммо вижагияш дар он аст, ки ин баҳра мутаносибан байни чанд сармоягузор қисмат мешавад. Аммо interest бештар мизони баҳраи бонкист ва interest rate, яъне сатҳи баҳраи бонкӣ шохиси молиявӣ ва баёнгари вазъи умумии иқтисодӣ, ҳатто дараҷаи эътимод ба додугирифти сармоя аст. Он барои ҳамаи шарикони молиявӣ яксон хоҳад буд, дар ҳоле ки dividend барои ширкатдорони амалиёти молии муанйян вобаста ба ҳаҷми сармоягузорияшон ва ҳам вобаста ба даромади холиси тарҳи муштарак метавонад гуногун бошад.
Дар адабиёти классикии мо вожае ҳаст – “сарбахш”, ҳадияе, ки ба ҳар сари оила, гурӯҳ ё аҳолӣ тақсим мешавад. Аз ин ҷо шояд беҳтар аст, ба dividend сарбахш гӯем. “Сармоягузорони тарҳ ҳар кадом 3 дарсадӣ сарбахш гирифтанд.” Яъне агар яке 100 сомонӣ гузошта буд, 3 сомонӣ ва дигаре, ки 200 сомонӣ гузошта буд, 6 сомонӣ ба даст овард. Дар ин сурат фарқи байни сарбахш ва баҳра шинохта мешавад.
Албатта, ин ҳам бояд гуфта шавад, ки дар “Фарҳанги забони тоҷикӣ” (1969) сарбахш ва баҳра ҳаммаъно шумурда шудаанд. Аммо манзури мо истилоҳоти бонкдорист, ки шояд донандагони он навиштаи моро шарҳи беҳтаре диҳанд. Ошкор аст, ки вақте вожагон ба истилоҳ табдил меёбанд, ҳолати дигаре касб мекунанд. Вале намунае, ки дар ин китоби бузург аз шоири ширинзабонамон Низомии Ганҷавӣ оварда шудааст, воқеан лаззатбахш аст ва ҳам баёнгари нуктае, ки зикр шуд:
Чу навбат ба сарбахши Доро расид,
Шутурбори зар то Бухоро расид.
Мӯҳр
ТАҚВИМ
« Март 2024 » |
---|
Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
---|
| 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |