31 мар 2017 09:38Тоҷикистон / Рӯ ба рӯ
Истилоҳҳои футболро тарҷума кунем ё на?
Чанд ҳафта пеш вақте шабакаи телевизонии “Варзиш”-ро тамошо мекардам, барномаи “Вожаварз” пахш гардид. Муҷрӣ бо меҳмонон, ки асосан устодон, донандагони забони тоҷикӣ, мутахассис аз Федератсияи футболи Тоҷикистон ва шореҳи футбол баданд, дар бораи тарҷумаи чанде аз истилоҳҳои футбол аз русӣ ва инглисӣ ба тоҷикӣ баҳс мекарданд.
Хонандаи азиз, хусусан мухлиси футбол, хуб медонад, ки асосгузори бозии футбол инглисҳо мебошанд ва ин намуди варзишро дар Тоҷикистон русҳо паҳн кардаанд. Аз ин сабаб дар рафти бозӣ ва тамошои он ибораҳои инглисӣ ва русӣ, аз қабили – офсайд, пас, аут, пеналти, бомбардир, перехват, угловой, штрафной ва ғайраро истифода мебарем. Ин аллакай на танҳо барои тоҷикон, балки барои дигар миллатҳо низ одат шудааст. Азбаски забони давлатӣ забони тоҷикӣ аст, коргузорӣ ва ҳуҷҷатнигорӣ дар ҳамаи соҳаҳо бо забони тоҷикӣ сурат мегирад, бисёриҳо пешниҳод мекунанд, то истилоҳҳои варзишӣ, хусусан футбол ба тоҷикӣ баргардон шаванд. Дар аҳди шӯравӣ ва имрӯз низ, шореҳони футболи мо дар рафти бозӣ, зарбаи ҷаримавии ёздаҳметраро аз рӯи одат – пеналти, партофти тӯб аз ҷониби як бозингар бо ҷониби дигарро – пас, дар як бозӣ муаллифи се гол шуданро – хетрик мегӯянд. Оё ин иштибоҳ аст?!
Ба фикри шахсии ман айб нест, монед гуфтан гиранд, ҳеч кас намехандад. Биёед як ба тамошои футболи зинда дар майдонҳои шаҳри Душанбе ва ё дигар ноҳияҳо меравем. Фарқ надорад бозӣ дар куҷо сурат мегирад, дар майдончаи варзишии мактаби миёна, мактаби махсуси футболи кӯдакону наврасон ва ё байни бошгоҳҳои касбӣ. Аҳамият диҳед ҳамаи ибораҳо аз ҷониби муррабиён, мухлисон ва доварон ба забони инглисӣ ва русӣ садо медиҳанд. Тӯб ба даст расад – руки, зарбаи кунҷӣ – угловой, қасдан ба пои ҳариф зада лат расондан – подножка ва ҳоказо. Боз ҳамон ибораҳои инглисӣ – пас, аут, кросс, голкипер ва дигару дигар.
Дар Тоҷикистон шумораи зиёди мурраббиён ба кӯдакону наврасон машқи футбол медиҳанд. Онҳо ки футболбозиро аз муррабиёни миллаташон – рус, тотор, булғорӣ ва ё олмонӣ омӯхта, баъд мурраббӣ шудаанд, аллбата ба шогирдони худ ба забони русӣ футболро мефаҳмонанд. Барои комилан бо забони тоҷикӣ истифода бурдани ибораҳои футбол, бояд дар оғоз мурраббиёнро тоҷикӣ омӯзонанд. Китобчаҳои методикаи омӯзиши футболро ба тоҷикӣ тарҷума намоянд, ки барои ин вақт лозим.
Хуб, аз ин бигзарем, лекин мутахассиони соҳа чӣ? Онҳо ҳастанд? Ва ё чун дигар соҳаҳо ба эрониҳову афғонҳо пайравӣ мекунем? Ин ҷо боз як чизи дигарро бояд зикр кунем. Дар як сол Федератсияи футболи кишвар барои муррабиён ду-се семинари омӯзишӣ ташкил менамояд. Дар он ба мураббиёни тоҷик, мутахассисони ФИФА ва АФК дарсҳои назариявӣ ва амалӣ медиҳанд, боз ҳам ба забони русӣ ва ё англисӣ. Дар ин сурат чӣ бояд кард? Дар телевизон шореҳӣ кардани бозии футбол кори осон нест. Шореҳ бояд зимни шарҳ додани бозӣ аз ҳаракати тӯб қафо намонад. Масалан, ҳангоми ҳамлаи “позитсионӣ” шореҳ вақт дорад ибораҳоро тарҷума карда ба тоҷикӣ бигӯяд, чунки чунин ҳамла ба ҳузур сурат мегирад, дар он теъдоди зиёди футболбозон иштирок карда, бо партофтҳои дуру дароз тӯбро ба майдончаи ҷаримавии рақиб мерасонанд, барои фикр кардан ва тарҷума вақт ҳаст. Лекин дар сурати ҳамлаи ҷавобие, ки бо суръати тез ба амал меояд, вақте ки тӯб бо ду ё се партофт дар тӯли 15–20 сония ба майдончаи ҷаримавии рақиб расонида мешавад, шореҳ чӣ кор кунад? Амали дар дар ҳоли иҷрои пардаи телевизионро ба мо шарҳ диҳад ё ба луғат бингарад? Мӯҳр
Эзоҳ илова кунед
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
Баҳси пурзӯр кардани ҳифзи сарҳади Тоҷикистону Афғонистон дар дидори Э.Раҳмон ва ҳайати парлумони Аврупо10:09Оғози фурӯши смартфонҳои iPhone 8 ва iPhone 8 Plus!09:49БО ЗАБОНИ ШЕЪР: Ман зи андешаи турконаи як ҳамватанам метарсам...15:34Чаро ҳукумат ҳамеша ба ТАЛКО имтиёз медиҳад?14:16“Шантаж”-и ҳамсар: Аз ҳаққи модарӣ даст накашӣ расвоят мекунам10:27Баҳси буҷа: Аз қарзи маош то қарзи хориҷӣ11:57Сарвазири Тоҷикистон бо Президенти Узбакистон мулоқот мекунад11:05Ҳимояти СММ аз cарбози тоҷики пайрави “Шоҳидони Яҳво”, ки либоси низомиро рад кард10:38АКС+ВИДЕО. Нахустин анҷумани маъюбони Тоҷикистон дар Душанбе11:51Маҷлис: Аз тағйироти кадрӣ то ваъдаи 80 мансабдор барои пулдиҳӣ аз кисаи худ15:46100 метр дуртар: Тамокукашӣ маҳдудтар шуд13:21Аз парвандаи Маҳмудов то муроҷиати ҷабрдидагони "7 бурҷ": Роҳкиро надорем (ВИДЕО)11:18Пешниҳоди журналисти тоҷик ба раҳбарони кишварҳои ҷаҳон: 2018-ро соли беяроқӣ эълон кунем!09:33Агентии зидди коррупсия гуфт, “Умед-88” ва Вазорати молия аз “Роғун” қарз гирифтаанд08:01Таърихи имрӯз: Мавлуд, ҷашн, санаҳои таърихӣ, дамои ҳаво, бозори арз07:44
АХБОРИ ҶОЛИБ
10:09, 04 ноябр 2017
ТАҚВИМ
| « Апрел 2024 » | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | |||||
