Кадоме дуруст: Муаррифгар ё муарриф?
Муарриф маънояш "шиноскунанда" аст. "Муаррифгар" ҳамон қадар дуруст метавонад бошад, ки ба фарз "шиноскунандагар". Яъне ҳамон қадар, ки пасванди "гар" дар сохтаи "шиноскунандагар" зиёдӣ аст, дар "муаррифгар" ҳамон андоза зиёдист.
Агар мо зиёд рӯйи истифодаи ин калима исрор дошта бошем, бо баъзе истисноҳо метавонем "муаррифӣ+гар=муаррифигар" нависем, аммо ин дигар заъфи забон мешавад. Дар забони зиндаи мардум калимаи "халосгар" (наҷотдиҳанда) ҳаст ва ба пайравӣ аз он мо метавонем калимаи "шиносгар" ва ё "ошногар"-ро барои ин маврид ба кор бибарем. Агар инро напазирем, ҳамон муарриф боқӣ мемонад, "-гар" дар он қоидатан ҳашв шумурда мешавад.
Муррифгар гуфтан мисли он аст ки муаллимгар, муаллифгар, мусаннифгар, мунаҷҷимгар ва аз ин қабил гуфта шавад, ки ҳамагӣ, албатта, хатост.
Ин калимаҳои арабӣ дар сурате пасванди "-гар"-и тоҷикиро гирифта метавонанд, ки дар тасрифи дигар, на дар қолаби "муфаъъил" балки дар қолаби "тафъил" биёянд. Яъне: таълимгар, таълифгар, таснифгар, танҷимгар ва аз решаи ъарафа ба ҷойи "муаррифгар" шакли саҳеҳаш - таърифгар. Таърифгар дақиқан ҳамон маънои "шиноскунанда"-ро дорад, аммо ба ин маъно мо онро дар тоҷикии имрӯз кор бурда наметавонем, чунки "таъриф" (шинос кардан) дар забони имрӯзи мо табдили маъно карда, "ситоиш" дониста мешавад ва агар касеро мо "таърифгар" биномем, ҳаммаънои "маддоҳ" фаҳмида мешавад. Танҳо дар забони илм ба ба маънои асли худ боқӣ мондааст.
Ӯ набинад ғайри дастореву риш,
Аз муарриф пурсад аз бешу камиш.
Орифо, ту аз муарриф фориғӣ,
Худ ҳамебинӣ, ки нури бозиғӣ.
Мавлоно
Рустами Ваҳҳоб
Мӯҳр
ТАҚВИМ
« Март 2024 » |
---|
Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
---|
| 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |