Фархор: Зиёда аз 1000 гектар замини корам кишт нашуд

Дар ноҳияи Фархор бо сабабҳои гуногун заминҳои корам кишт намешавад, вале дар ин маврид гӯё касеро парвое набошад.

Ба гуфтаи Мардон Маҳмадалиев, муовини аввали раиси ноҳия, танҳо соли равон ин ҷо беш аз 1100 гектар замини корам умуман кишт нашудааст. Иллати онро ҷаноби мувоини раис, дар дур будани заминҳо аз мавзеи аҳолинишин унвон кард. Ба андешаи ӯ: «Заминҳои кораме, ки аз ҳудуди рустоҳо ва мавзеҳои аҳолинишин дуранд, барои деҳқонон мушкилӣ меоранд. Ҳамчунин, аксари хоҷагиҳои хӯрди деҳқонӣ бо айби надоштани техникаҳои кишоварзӣ, қудрати коркарди ин заминҳоро надоранд. Аз ин хотир, деҳқонон ҳам наметавонанд ва ҳам хоҳиши дар мавзеъҳои дурдаст коркарди заминро надоранд. Ҳукумати маҳаллӣ низ маҷбуран заминро болои деҳқон бор карда наметавонад».
Ба гуфтаи муовини раис, гузашта аз ин 230 гектар замини обиро сел задаасту корношоям гаштааст ва «дигар мавриди истифода буда наметавонад».

Аммо бояд гуфт, 1100 гектар замини андак нест, ки масъулини ноҳия аз бекор мондани он бепарво бошанд ва тарзе дар ин маврид иттилоъ медиҳанд, ки гӯё ягон зараре барои деҳқон, ноҳия, вилоят ва дар маҷмӯъ барои кишвар намерасида бошад. Ҳол он ки президенти ҷумҳурӣ дар мавриди бекор намондани «як ваҷаб» замин мунтазам таъкид мекунад. Дар ҳоле ки дар дигар навоҳӣ барои ташкили хоҷагиҳои деҳқонӣ ва ҷудо намудани саҳми замин барои саҳмдорон пайваста нофаҳмиву мушкилҳо ҷой дорад, дар ноҳияи Фархор 1100 гектар замини корами обӣ (ба иқрори масъулин) тамоман бекор мемонаду 230 гектар замини обии дигарро сел задаву дигар намехоҳанд аз он истифода баранд. Вале мушоҳидаҳо нишон медиҳанд, ки боз ҳам садҳо гектар заминҳои дигари ин ноҳия коркард намегарданд.

Сар аз хоҷагии собиқ 50 солагӣ то сарҳади маркази ноҳия садҳо гектар замин умуман кишт нашудаанд. Мардон Маҳмадалиев мегӯяд, ин заминҳо бо иллати набудани оби техникӣ кишт намешаванд, ҳарчанд дар Кумитаи заминсозӣ ва омор ҳамчун заминҳои обӣ расман номнавис гаштаанд. Шояд ин иддао дуруст ҳам бошад, зеро дар ҳудуди ин заминҳо дар ягон ҷое чоҳҳои об (скважина) ва ё нуқтаҳои обгузар ба назар намерасанд. Аммо метавон дар ин майдон кишти тирамоҳиро ба роҳ монду ғалладона ва полезӣ кишт кард.


Тибқи иттилои муовини аввали раиси ноҳия дар ҳудуди Фархор 26064 гектар замини корам мавҷуд буда, аз он 19830 гектарашро заминҳои обӣ ташкил медиҳанд. Аз ҳамин рақам, соли ҷорӣ дар майдони 10660 га кишти пахта гузаронида шудааст. То рӯзи 20-уми октябр беш аз 20 ҳазор тона ҳосили пахта ба даст омадааст, ки 15600 тонаи он барои коркард ба корхонаҳои пунбатозакунии ноҳия интикол ёфтаанд. Қисмати дигари он, бо хоҳиши худи пахтакорон ба корхонаҳои пахтатозакунии навоҳии минтақа  фурӯхта шудаанд.

Ба саволи мо, ки чаро деҳқонон пахтаи истеҳсолиро ба берун аз ноҳия мебаранд, ҷаноби Маҳмадалиев гуфт, деҳқон озод аст ва ҳар куҷое ки хоҳишаш бошад, ҳамон ҷо молу амволашро метавонад ба савдо ва ё коркард бароварад: «Барои мисол, ба корхонаҳои коркарди пахтаи ноҳияи мо 1881 тона пахта аз навоҳии ҳамсоя, барои коркард ва савдо ворид шудааст».
Аммо дар ин маврид саволи муҳим ин аст, ки дар ҳоле ки навоҳӣ дар мавриди ҷамъоварии андоз ба мушкили зиёд рӯ ба рӯ мешавад, оё зарурати моли деҳқон ба берун аз ноҳия дар чӣ аст?
Воқеан, ин амалиёт дар ҳамаи навоҳии кишвар роиҷ гаштааст, ки бегумон сари он масъулини кишоварзӣ ва навоҳиро андеша мебояд.


Дар ин маврид, хостем аз корхонаҳои дигари ноҳия пурсон шавем, вале мутаассифона, роҳбарони корхонаҳоро дарёфт карда натавонистем. Аммо ба иқрори кормандони ин корхонаҳо, бо иллати набудани маблағ, дигар пахта қабул намекардаанд.

Бо ин ҳама, ташкилоту хоҷагиҳои кишоварзӣ аз андози давлатӣ, фонди ҳифзи иҷтимоӣ, барқу оби истифодашуда миллионҳо сомонӣ қарздор мондаанду ҳанӯз дар фикри пардохти он нестанд. Ассосиатсияи хоҷагиҳои кишоварзӣ зиёда аз 11 миллион сомонӣ аз идораи хоҷагии оби ноҳия, 1 миллиону 200 ҳазор сомонӣ аз андози давлатӣ ва беш аз 800 ҳазор сомонӣ аз фонди ҳифзи иҷтимоӣ қарздор будааст. Инчунин, хоҷагии чорвопарварии ба номи «Ҳисор» 700 ҳазор сомонӣ, идораи хоҷагии об 750 ҳазор сомонӣ қарзи андози давлатиро пардохт накардаанд. Хоҷагиҳои деҳқонии «Гулшан», «Меҳриддин», «Ҳафизбой», «Шоҳи Аҳтамҷон», «Ғалаба», «Миразор» ва даҳҳо хоҷагиҳои дигари деҳқонӣ, ки аз 18 то 30 ҳазор сомонӣ аз андози давлатӣ қарздоранд, дар мавриди пардохти он коҳилӣ мекунанд.

Гуфта мешавад, дар ҳисоботу маълумоти оморӣ дар зиёд маврид омори нодурусту носаҳеҳ пешниҳод мегардад ва ҳукуматдорон низ бо такя ба он, аз ҳақиқати ҳол бехабар мемонанд. Гузашта аз ин, санҷишу назорат ҳам аз ҷониби масъулини вилоят ва Ҳукумати ҷумҳурӣ тақрибан ба амал намеояд. Гумони ғолиб, дар пайи ин ҳолат раиси вилоятро зарур аст дар ин маврид чораҳои мушаххас ба анҷом расонад, вагарна бо бунёди чанд гектар зардолубоғ сатҳи зиндагонии мардум баланд нахоҳад гашт.













Мӯҳр