11 июн 2016 11:23Тоҷикистон / Дидгоҳи хос
Баҳси берунидинӣ: Як каф дуо ба ҷои “як дақиқаи хомӯшӣ”!?
Дар Тоҷикистон зери таъсири фарҳанги болшевикӣ ва русӣ, ки аз даврони шӯравӣ ба мерос мондааст, дар ҷаласот ва сутуҳи расмӣ бо наҳваи эҳтиром ба шахсияти касе, ки дар ин ё он замина хадамоте анҷом додааст, баъд аз маргаш “як дақиқаи хумӯшӣ (сукут)” баргузор мешавад. Дар ҳамин авохир баъди даргузашти Қаҳҳор Маҳкамов, раисҷумҳури собиқи кишвар ҳам ҷаласаи рӯзи 9-уми июни Парлумони кишвар бо “як дақиқаи хомӯшӣ” оғоз шуд. Мо дар худии худ ба ҳамин “як дақиқаи хмӯшӣ” ҳеч мухолифате надорем, бигзор, ки барои ҳамеша хомӯш бимонанд, вале аз канори анъана ва суннатҳои диниву мардумӣ рад шудану кадом як анъанаи номафҳуму номушаххасу бемантиқеро пайгирӣ кардан мояи нигаронист. Ин одат дар тамоми идороти расмии Тоҷикистон маъмул аст ва ҳатто ҳамасола дар Рӯзи озодии баён – 3 май дар Тоҷикистон низ ҳамкасбони гиромии мо рӯҳи рӯзноманигорони қурбоншударо бо “як дақиқаи хомӯшӣ” гиромӣ медоранд ва маълум нест, ки рӯҳи онҳо “гиромӣ” мешавад ё не. Ҳамеша дар ин лаҳзот ҳастанд касоне эътитроз мекунанд, ки чӣ даркор ҳаст ҳамин “хомӯшӣ”...
Баъди ҳамин “як дақиқаи хомӯшӣ” аввалин суоле, ки дар зеҳн халқ мешавад ин аст, ки оё ҳамин маросим барои мо зарур аст?
Агар посухро бидуни шарҳ бинависем ин тур мешавад: Агар мо маросими худиро барои поси руҳу арвоҳи гузаштагон намедоштем зарур буд ва чун дорем зарурате нест.
Ва агар шарҳ бидиҳем:
Тоҷикистон як кишвари мусалмонист, ҳол он ки “як дақиқаи хомӯшӣ” асолатан реша дар шакли ибодати квакерҳо дорад. Дар як кишвари мусалмонӣ ва он ҳам кишваре, ки аз шоҳ то гадояш худро мусалмон меҳисобанд ва 1300 сол аст, ки ин ҷо Ислом ҷузъи бисёр муҳими фарҳанг ва асоси бовару эътиқодро ташкил медиҳад, сарфи назар кардани маросими динӣ (ва ҳамин тур мардумӣ) пеш аз ҳама беэҳтиромӣ ба дине ҳаст, ки бовар дорем. Пешопеш бояд бигӯям, ки “як дақиқаи хомӯшӣ” зотан ва абадан рабте ба давлати дунявӣ (секулор) будани Тоҷикистон надорад.
Таърихи падид омадани “як дақиқаи хомӯшӣ” ба тариқи зайл аст. Соли 1919 рӯзноманигори устролиёӣ Эдвард Ҷорҷ Хани дар Рӯзи мусолиҳа бо як нома ба рӯзномаи “The Times” пешниҳод карда буд, ки ба хотири қурбониёни Ҷанги ҷаҳонии аввал 5 дақиқаи хомӯшӣ роҳандозӣ шавад. Баъдҳо 5 дақиқа бисёр тӯлонӣ намуд, ки онро ду дақиқа карданд ва акнун 1 дақиқа шуд. Одатан ин гуна маросим ба хотири қурбониёне роҳ андохта мешавад, ки ҷони худро бар асари фоҷиае аз даст дода бошанд.
Дар Тоҷикистон дар доираҳои расмӣ зери таъсири болшевикҳо ва ҳукумати шӯравӣ, ки расман динро эътироф намекард “як дақиқаи хомӯшӣ” ҳамчун шакли мудернтар ва ғайридинитари пос доштани хотираи шахсиятҳо пазируфта шуда буд, ки бо вуҷуд гард-гард шудани болшевикҳо нопадид шудани шӯравӣ ин маросим ҳанӯз побарҷост.
Хулоса. Ҳоло Тоҷикистон як кишвари мусалмонист. Тамоми акобиру ашрофини давлати мо ба ислом пойбанданд. Пойбанд ба он маъно, ки то кунун касе аз онҳо нагуфта, ки мусалмон нест. Дар дигар мақом ва сатҳҳои расмӣ низ мусалмонон кору пайкор мекунанд (инҷо касоне, ки ғайримусалмон ҳастанд дар назар гирифта нашудаанд ва ин дархости мо марбути онҳо ҳам намешавад). Ҳамагии ҳаминҳо дар хонаводаҳои худ ва дар доираи авлоду аҷдоди худ агар ҳодисаи маргу мурдан шавад ва кадоме аз наздиконашон бимирад, ҳатман бар асоси расму русум ва суннатҳои исломӣ онро ба хок месупоранд ва барои карру фарри худро нишон додан низ ҳафтаҳову моҳҳо хатми Қуръону дуову фотиҳахонӣ низ мекунанд. Вале чаро онҳо дар идороти расмияшон намехоҳанд, ки хотир ва руҳу арвоҳи мурдагону гузаштагонро бо якчанд ояи Қуръон шод кунанд?! Суолест, ки посухашро наёфтаем.
Агар далел ин бошад, ки Тоҷикистон як кишвари дунявисту баргузор кардани маросимҳои динӣ дар идороти расмӣ ҷоиз нест, ин мавзуъ вориди ин баҳс намешавад, зеро “як дақиқаи хомушӣ” унсури хоси давлати дунявӣ ҳам нест. Дар давлати дунявӣ давлат танҳо бо инсонҳои зинда сару кор дорад ва агар бо ҳазл бигуйем “масъалаи мурдаҳо марбути давлатҳои секулор нест”. “Як дақиқаи хомӯшӣ” дар худии худ як навъи маросими динист ва чаро чунин як маросим вориди идороти расмӣ шудааст ва ҷоиз аст, вале ба хотира ва руҳу арвоҳи гузаштагон бахшидани як каф дуо ва қироати чанд ояе аз Қуръон ҷоиз набошад. Дар давлати дунявӣ ҳам ба бовари мардум эҳтиром гузошта мешавад.
Хулосаи хулоса. Тоҷикистон, ки як давлати мусалмонист бояд ба хотири эҳтиром ба анъана ва суннатҳои эътиқодиву бовари мардумаш аз “як дақиқаи хомӯшӣ” даст бикашад ва агар қарор аст, ки дар ин давлат хотираи касе дар сатҳи расмӣ пос дошта мешавад, чӣ хуб аст, ки он бо ояе аз Қуръон пос дошта шавад. Зеро дар ин кишвар касе аз мусалмон будани худ шарм накардааст ва мусалмон будан ҳам мояи нанг нест, балки шараф аст.
Вақте мансабдорони мо ба таври расмӣ ва хонаводагӣ ба зиёрати Кабаътуллоҳ мераванд ва аз ин ифтихор ҳам мекунанд ва дар суханрониҳои расмии худ борҳо ва борҳо мегӯянд, ки “алҳамдуллилоҳ мо мусалмонем” пас зарурате нест, ки як дақиқа хомӯш бошем, зеро мантиқе надорад. Мӯҳр
Эзоҳ илова кунед
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
Баҳси пурзӯр кардани ҳифзи сарҳади Тоҷикистону Афғонистон дар дидори Э.Раҳмон ва ҳайати парлумони Аврупо10:09Оғози фурӯши смартфонҳои iPhone 8 ва iPhone 8 Plus!09:49БО ЗАБОНИ ШЕЪР: Ман зи андешаи турконаи як ҳамватанам метарсам...15:34Чаро ҳукумат ҳамеша ба ТАЛКО имтиёз медиҳад?14:16“Шантаж”-и ҳамсар: Аз ҳаққи модарӣ даст накашӣ расвоят мекунам10:27Баҳси буҷа: Аз қарзи маош то қарзи хориҷӣ11:57Сарвазири Тоҷикистон бо Президенти Узбакистон мулоқот мекунад11:05Ҳимояти СММ аз cарбози тоҷики пайрави “Шоҳидони Яҳво”, ки либоси низомиро рад кард10:38АКС+ВИДЕО. Нахустин анҷумани маъюбони Тоҷикистон дар Душанбе11:51Маҷлис: Аз тағйироти кадрӣ то ваъдаи 80 мансабдор барои пулдиҳӣ аз кисаи худ15:46100 метр дуртар: Тамокукашӣ маҳдудтар шуд13:21Аз парвандаи Маҳмудов то муроҷиати ҷабрдидагони "7 бурҷ": Роҳкиро надорем (ВИДЕО)11:18Пешниҳоди журналисти тоҷик ба раҳбарони кишварҳои ҷаҳон: 2018-ро соли беяроқӣ эълон кунем!09:33Агентии зидди коррупсия гуфт, “Умед-88” ва Вазорати молия аз “Роғун” қарз гирифтаанд08:01Таърихи имрӯз: Мавлуд, ҷашн, санаҳои таърихӣ, дамои ҳаво, бозори арз07:44
АХБОРИ ҶОЛИБ
10:09, 04 ноябр 2017
ТАҚВИМ
| « Май 2024 » | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
