Дар бораи мансабдорони тоҷик, дороӣ, зиндагии онҳо ва фарзандонашон “достон”-ҳое ҳаст, ки ба назари сокинони одӣ мисли афсона менамояду худи мақомдорон онро хоксорона унвон мекунанд. “Озодагон” ин навбат аз мусоҳибони худ пурсид, дар Тоҷикистон чӣ гуна метавон мансабдор шуд?
Ватан АБДУРАҲМОНОВ, собиқ додраси Додгоҳи олӣ:
“Барои мансабдор шудан таҷруба, дониш, ақлу хирад зарур аст. Барои мисол, агар додрасҳоро бигирем, Қонуни асосии Тоҷикистон гуфтааст, мутахассиси 25-сола ба зинаи якуми ин мақом таъин карда мешавад. Оё шахси 25-сола таҷрубаи корӣ, ҳаётӣ дорад, ё не? Ба фикрам, он нафар таҷрубаи кофӣ надорад. Барои мансаби додрасҳо мутахассис бояд на камтар аз 30-35 сол дошта бошад. Дар дигар соҳа қабл аз ҳама бояд маҳалгароиро аз байн бубарем. Агар ин беморӣ аз байн бурда шавад, бо роҳи эълони озмун метавон мутахассисони воқеӣ ва арзандаро интихоб намуд. Албатта, фарзияҳое ҳам вуҷуд доранд, ки бо молу сарват метавон мансабро ба даст овард. Эҳтимол воқеият ҳам бошад. Лекин соҳаҳое ҳаст, ки дар онҷо бо маблағ ҳам роҳ ёбӣ, кор карда наметавонӣ, онҷо дониш лозим мешавад. Ҳоло дар назди президент институти хидмати давлатӣ ҳаст, ки онҷо мансабдор омода мекунад. Бояд онҷо кадрҳоеро тайёр кунанд, ки илова бар ихтисоси худ аз дигар бахшҳо ҳам дониш дошта бошанд. Барои мансабдор на фақат дониши соҳа, балки таҷрубаи ҳаётӣ низ аҳамият дорад. Як мансабдор бояд дониши фарох дошта бошад ва қонунҳоро хуб донад. Агар мансабдор қонунҳоро надонад, кораш пеш намеравад. Институти хидмати давлатӣ дар баробари омодакунии як мансабдор бояд дониш, маданият ва муомилаи он нафар бо дигаронро ба назар бигирад. Таъини мансабдор коре нест, ки ба ман писанд омаду бояд ҳатман вазифаро бигирад. Агар бо меъёрҳои мавҷуда таъин кардан гирем, тарақиёт намешавад. Албатта, дар мо фарзияҳое ҳам ҳастанд, ки мансабдор бо молу сарват вазифаашро мегирад. Қотеъона чизе гуфта наметавонам. Ман шубҳа дорам, ки мансабдорони мо ҳам дониш, малака ва маданияти хуб дошта, қонунҳоро балад бошанд. Ба фаъолияти чунин як мансабдори ҳаматарафа ман шубҳа дорам. Мутахассис шудан як тарафи кор аст. Мансабдор бояд маданияти баланд дошта бошад. Муносибати байни идоравӣ, шаҳрвандон ҳамаро бояд донад. Дар айни замон шахсоне мансабдор ҳастанд, ки на қонун медонанд ва на маданият доранд, бо онҳо гап зада намешавад. Чунин мансабдор дар соҳаи ҳуқуқ кам нест. Дар чунин шароиту муҳит кор кардан вазнин аст. Аз ин хотир, ба фикри ман, бояд пеш аз ҳама маҳалгароиро аз байн бубарем.”
Домуллоҷон ҶАББОРОВ, вакили парлумон:
“Он фарзияҳое, ки гӯиё дар Тоҷикистон бо молу сарват мансаб мегиранд, дуруст нест. Барои мансабдор дониш ва малака лозим аст. Мутахассис бояд соҳаи худро бидонад ва аз рӯи он роҳбарӣ кунад. Агар чунин хусусият набошад, шарманда мешавад. Фикри ман ҳамин аст, ки фарзияҳову гуфтугӯҳо миёни онҳое пайдо мешавад, ки худашон намедонанд. Ин хато аст. Дар мо мансабро аз рӯи донишу малака ишғол мекунанд.”
Нуриддин ҚАРШИБОЕВ, роҳбари НАНСМИТ:
“Мутаассифона, дар сиёсати кадрии ҳукумати Тоҷикистон бештар непотизм, хешутаборчигӣ ба назар мерасад. Барои ба мансаб расидан қабл аз ҳама робитаҳо ва садоқати шахсӣ ба роҳбари давлат қадр карда мешавад. Садҳо ҷавонро медонам, ки баъд аз таҳсил дар хориҷ ба кишвар омада ҷойи кор пайдо намекунанд ва маҷбур мешаванд, ки хидмати давлатҳои дигарро кунанд. Ба андешаи ман, сиёсати интихоб ва ҷо ба ҷо гузории кадрҳои ҷавон дар Тоҷикистон ислоҳталаб аст. Дар ҳолате, ки мансаб харидуфурӯш мешавад, барои пайдо кардани кори “равғанин” молу сарват мусоидат мекунад. Ба ҳар сурат ин гумонҳо, ки бо молу сарват метавон мансабро гирифт, ҷой дорад. Ҳоло дар мо ҳатто посбони бозорро тасодуфӣ ва бепул таъин намекунанд.”