Хадамотҳои Тоҷикистон то кай "меситонанд"?
Азизи НАҚИБЗОД
SMS-е ки ахиран муштариёни ширкатҳои мобилӣ дарёфт намуданд, касро ба хулоса меорад, ки тасаввури “болонишинон” дар хусуси сатҳи зиндагии мардум тағйир наёфтааст. Яъне, дар “болоҳо” ҳанӯз фикр мекунанд, ки мардум “дорад” ва бояд роҳе пайдо карду “ситонд”.
Ҳарчанд аз мазмуни ин SMS-ҳо аксарият огоҳанд, аммо барои расмият намунаашро инҷо меорем. SMS аз ширкати TCELL: "Дар асоси фармоиши Хадамоти зиддиинҳисорӣ аз 1.07.2015 пардохти муштарипулӣ ҳармоҳа барои истифодаи рақам 80 дирам ситонида мешавад".
Мепурсед, барои чӣ? Посухи Хадамоти зиддиинҳисорӣ дар ҳамин матн ҳаст: “Барои истифодаи рақам”. Вале мебахшед, барои истифодаи рақам мо ҳар моҳ ба ин ширкатҳо пул медиҳем. Ба болояш аз ҳисоби мо андоз ва андоз аз АИ ва андози аксиз “меситонед”. Воқеан ба “шарофат”-и чунин хадамотҳо андози аксиз барои телефони мобилӣ кашф гардид ва имсол аз 3 дарсад ба 5 дарсад боло бурда шуд.
Бояд гуфт, аслан вазифаи Хадамоти зиддиинҳисорӣ пуштибонӣ аз ҳаққи шаҳрвандон бояд бошад. Ин ниҳод пеши роҳи он ширкатҳоеро, ки мехоҳанд, кадоме аз маҳсулоти бозорро монополия кунанд, мебояд бигирад. Мантиқан дар ҳолатҳое, ки аз сӯи ширкатҳо нисбати аҳолӣ ноҳаққӣ сурат гирад бояд пеш аз ҳама ин ниҳод аз пайи ҳалли мушкил гардад ва нагузорад, ки кадом ширкате аз шаҳрвандон баноҳақ пул ситонад. Аммо имрӯз ин ниҳод худаш рӯирост, бешармона аз ширкатҳо талаб карда, ки ҳар моҳе 80 дирам аз ҳар муштарӣ “ситонед”!
Ғайриқонунӣ будани ин фармонро бо вуҷуди маълум буданаш дар суҳбат бо ҳуқуқшиносон дақиқ намудем. Ҳуқуқшиносон маслиҳат доданд, ки метавонем ба суд аз болои Хадамоти зиддиинҳисорӣ шикоят барем. Аммо аз рӯи ниҳоде, ки 6500 000 муштарии ширкатҳои мобилиро метавонад ба масхара кашад ва нисбаташон зулм раво бинад, даъво бурдан он ҳам дар Тоҷикистон магар мантиқист?
Зикр бояд кард ки Хадамотҳои алоқа ва зиддиинҳисорӣ ва ё дигар мақомот ва бархе ширкатҳои “хос” то имрӯз ба чунин амалҳояшон бо пешниҳоди тарҳи қонун ба Парлумон ба ин корҳояшон ҷомаи қонунӣ мепӯшониданд. Ҳоло ончунон мағрур шудаанд, ки ҳатто аз Парлумон намехоҳанд, то талаб ё тамаъ ё “ҳаққ”-и меситонидаашонро ҷомаи қонунӣ пӯшонанд. Охир ин амалро чӣ гуна метавон тавҷеҳ кард? Ҷуз ғорати рӯирости миллату мардуми худ.
Ин 80 дирам дар назари аввал ночиз менамояд, вале як бор 80 дирамро ба 6500 000 муштарӣ зарб занед, 5200 000 сомониро дар як моҳ ташкил медиҳад. Ҳоло 5200 000 сомониро ба 12 моҳ зарб мезанем, ки 62 400 000-ро ташкил менамояд. Маблағи каме нест.
Аз ин ҳам бигзарему дар мавриди дору надори мардум ҳарф занем. “Болонишинон ҳамин телефони дастӣ доштану дар шаҳрҳо зиёд шудани адади мошинҳои сабукравро нишони дороии мардум мешуморанд. Аммо таҳлилҳо ва мушоҳидаҳо нишон медиҳад, ки ин падидаҳо дар асл нишони дороӣ набудаанд. Чӣ расад дар ин вазъ, ки замони буҳрон аст ва беқурбшавии сомонӣ сабаби то 30 дарсад боло рафтани нарху наво гардид. Таваҷҷуҳ карда бошед, нархи маҳсулоти воридотӣ аксаран гарон шуд. Аммо нархи гӯшт 35-36 сомонӣ боқӣ монд, мисли 3 соли пеш. Ин чӣ маънӣ дорад? Ин аз бӯҳрон мегӯяд, аз вазъи хеле баду ногувор. Яъне, мардум қобилияти харидории гӯштро надорад! Агар медошт пеш аз ҳама дар чунин вазъ нархи гӯшт боло мерафт. Ин ҳама аз он мегӯяд, ки дар хонае 2-3 тилфони мобилӣ доштан маъноӣ доро буданро надорад.
Аслан ҳамин хадамотҳои давлатӣ идора ва роҳбарии ҷомеа ё ниҳоди таҳти фармонашонро дар чӣ хулоса мекарда бошанд. Наход тамоми тасаввуроташон аз роҳбарӣ “ситонидан” бошад! Охир то чанд ва то кай ин “ситониданҳо”-и Шумо идома хоҳад кард?
Мӯҳр
ТАҚВИМ
« Апрел 2024 » |
---|
Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | |