Маоше, ки Оҷонсии мубориза бар зидди фасод барои 38 нафар ва Хадамоти гумруки Тоҷикистон барои 21 коргар бо эълони озмуни ҷои кори холӣ пешниҳод кард, камтар аз маошест, ки омӯзгорон дар мактабҳои миёнаи Тоҷикистон мегиранд. Аммо баръакси макотиби миёна, ки аксаран аз норасоии омӯзгорон мушкил доранд, ин ду ниҳод дар гирифтани кормандон интихоби зиёд доранду то даҳ нафар барои як ҷой довталаб шудаанд. Бо таваҷҷуҳ ба ин “Озодагон” ба коршиносон чунин суол дод: СИРРИ 600 СОМОНИИ ГУМРУК ВА АГЕНТИИ ЗИДДИ ФАСОДРО МЕДОНЕД?
Ҳикматуллоҳ САЙФУЛЛОЗОДА, коршинос
Фикр мекунам, ҷӯё шудани посух ба ин суол ё ошкор кардани масъалаи боло будани довталабон барои дарёфти курсӣ дар ин ду ниҳоди зикршуда ҳеч мушкилие надорад, ба ҳар ҳол аз нигоҳи банда, Оҷонсии мубориза алайҳи коррупсия ҳанӯз аз рӯзҳои аввали таъсисёбиаш бо доштани салоҳиятҳои гушношунид, барои кормандону масъулинаш ҳам маоши баланде таъин шуда буд, вале онҳое ҷову мақом касб карданд, ки "худӣ" буданд. Дар баробари ин ҳама, имконияти дарёфти пул аз роҳи дигар ҳам барои кормандони ин мақомот як кори одӣ менамуд, чун низоми коргузорӣ ва зиндагӣ дар Тоҷикистон тарзе шакл гирифтааст, ки як зани роҳрубро ҳам ба коррупсия гунаҳкор кардан мумкин аст. Пас ин ҷо василаҳои дарёфти пули муфт низ хеле зиёданд. Дар мавриди Хадамоти гумрук бошад, худи сардори феълии ин ниҳод иқрор кард, ки дар низоми кории онҳо "муомилаи тоҷиру гумрукчӣ" як амри табиӣ гаштааст. Пас ин ду ниҳод таваҷҷуҳангез барои ҷавононе қарор мегирад, ки аввалан пушту паноҳ доранд ва баъдан муҳаббат ва хидмат нисбати миллату кишвар дар андешаи онҳо шояд ҷой надорад. Ҳадаф ҳарчи бештару осонтар ба даст овардани пул ва бо ин васила касби шуҳрат аст, эхтимол ин шуҳрат барои баъзеҳо тулонӣ бимонаду барои дигаре кутоҳмуддат.
Мардон МУҲАММАД, рӯзноманигор
Ба назари ман, ин ҷо тасаввури пешин, ки ин ниҳодҳо манбаъи даромад ҳастанд, нақши калидӣ дорад. Чун ҳар нафаре мебинад, ки чӣ гуна як корманди маъмулии гумрук ё ожонси зидди фасод соҳиби манзили зебо, мошини гаронбаҳо ҳастанд. Ҳамин мафкура бисёриҳоро ба ин даргоҳ мекашад. Ба иддаъои мақомоти ин ниҳодҳо барои мубориза бо ришвахорӣ ва поксозии суфуфи онҳо аз афроди нолоиқ чандон бовар надоранд.
Ҳумайрои БАХТИЁР, рӯзноманигор
Фикр мекунам аксари мардум посухи ин пурсишро медонанд. Ҳатто, ҳамин мақомот. Мутаасифона, давоми солҳои истиқлол як андешаи носолим дар зеҳни мардум ҷой гирифт - вазифаи давлатӣ василаест барои даромад ва зиндагии боҳашамат. Тамом. Дигар хислатҳое ба монанди - дониш, ҷаҳонбинӣ, рисолат, садоқат, истеъдод дар кишвари мо бегона шудаанд. Бо ин гуфтанӣ нестам, ки сад дарсад кормандони давлатӣ орӣ аз ин хислатҳоянд. Вале, теъдоди ин гунаҳо кам аст. Мардум ба омузгорӣ намеравад, чун билохира имкони гирифтани "пора" онҷо вазнинтар, ва ба қавле "ставка"-ҳо ҳам ба андозаи як мақомот нест. Вақте ҷавон мебинанд, ки чи гуна як ҳамсолаш ба осонӣ диплом мегирад, ҷойи кор пайдо мекунад, соҳиби мошин ва манзил ҳам мешавад, ҳеч имкон надорад, ки барои кор роҳи мактабро пеш бигирад. Ин воқеъияти кишвар шудааст. Дар сурати дигар, чӣ маҷбур карда, ки ҷавонон барои маоши ночиз, ки шояд барои роҳкирояшон кофӣ набошад, навбат биистанд?
Шуҳрат ЛАТИФОВ, фаъоли ҷомеаи шаҳрвандӣ
Латифае ёдам омад оид ба яҳудиҳо - оё боз маош ҳам медиҳанд? Чӣ тавре ба ҳамагон маълум аст, кор дар мақомоти қудратӣ, давлатӣ на танҳо барои пора гирифтан, балки боз барои бархурдор шудан аз имконятҳост. Ман гумон дорам бархӯрд ва талош барои соҳиби кор дар Оҷонсии мубориза бар зидди фасод барои имконот мебошад. Кор дар мақомот ранги дар афсонаҳост, маоши кам лек як моҳ пас соҳиби қаср!
Раҷаб МИРЗО, таҳлилгар
Ба андешаи ман дар ин шакли бархурд 2 паҳлӯ аст. Яке, аслан дар мақомоти ҳуқумат одамон ба хотири маош кор намекунанд. Ҳатто гушзадҳое буд, ки бархе масъулин дар варақаи маош имзо мегузоранду онро ба дигарон мебахшанд. Дуюм, ин ду ниҳод, хоса Агентии мубориза бо фасод, макон барои парвози оянда ё тавре дар замони шӯравӣ мегуфтанд, "лифти иҷтимоӣ" хизмат мекунад. Манзур, бисёриҳо бовар кардаанд, ки Рустами Эмомалӣ, агарчи имрӯз шахси бисёр муҳими Тоҷикистон аст, дар оянда ба муҳраи асоситарин табдил ёфтанаш мумкин. Аз ин хотир, мехоҳанд аз будани худ ӯро ба ин ё он тарз огоҳ созанд. Гуруҳи сеюм ҳам дар ин ҳолат вуҷуд дошта метавонад. Яъне, онҳое низ ҳастанд, ки бовар кардаанд, писари президент ба пулу мол ниёз надораду ришва намегирад. Ва мехоҳанд аз ин истифода карда, худро дар мақомоти ҳукумат ҷо кунанд. Зеро то ин замон кушишҳояшон барабас рафта буду аз онҳо ё барои маҳалли номувофиқ ё пул надоштану ришва надоданашон ба кор дар сохторҳои ҳукумат нагирифта буданд.
Абдумалик ҚОДИРОВ, коршинос
Қабл аз ҳама бояд гуфт, ки ташаббуси интихоби кадрҳо тариқи озмун падидаи хубест, ки ин ду ниҳод пеш гирифтаанд. Ва Худо кунад, ки натиҷагирии ин озмунҳо беғаразона бошаду кадрҳои воқеан ҳам ҳирфаӣ ба кор гирифта шаванд. Мо барои ин кори хайр дуо мекунем. Вале савол ин аст, ки чаро, новобаста ба маоши ночизе, ки ин ниҳодҳо ба кормандони нав пешниҳод мекунанд, теъдоди довталабони ин курсиҳо хеле зиёд аст? Ман як вақт, дар солҳои шуравӣ, як дӯсти яҳудӣ доштам, ки агар касеро дуои бад карданӣ мешуд, мегуфт: “Илоҳо рӯзат ба маош монад!”. Яъне барои вай маош муҳим набуд; муҳим он буд, ки “мечакад” ё “намечакад”? Ва ин ҳама довталабони имрӯза гумон мекунанд, ки ин ду ниҳод ҷое ҳастанд, ки он ҷо “мечакад”. Мантиқи онҳо хеле содда аст. Онҳо мебинанд, ки кормандони имрӯзаи ин ниҳодҳо бо маоши каме, ки доранд, соҳиби мошинҳои дакаданг ва кӯшкҳои боҳашамат мебошанд. Албатта, ин довталабони бечора намедонанд, ки ин мошину кӯшкҳоро “хешҳои соҳибкор” тӯҳфа мекунанд. Ва ё ин бечораҳо аллакай “хеши соҳибкор” пайдо кардаанду танҳо бояд корманди гумрук ё оҷонсии зидди фасод шаванд, то ин “хешовандон” барояшон мошини дакаданг ва кӯшки боҳашамат “тӯҳфа” кунанд. Ин ҷо мантиқ танҳо ҳамин аст.
Меҳмоншоҳ ШАРИФЗОДА, докторанти Донишгоҳи Бергени Норвегия
Имрӯз дар ҷомеаи Тоҷикистон фазои фасод ва бефарҳангӣ ҳукмрон аст, аз ин рӯ талабгорони кор дар ниҳодҳое мисли Хадамоти гумрук ва Оҷонсии зидди фасод зиёдтаранд, зеро дар ин ниҳодҳо, новобаста ба маош, имкони “сарватҷамъкунӣ” бештар аст. Ва дар ҷомеа муқовимат бо фасод ва дигар маризиҳои иҷтимоӣ аслан вуҷуд надорад ва он чи дар шабакаи забонӣ ё рамзии мо имрӯз зиёд ҳарф мезананд аз воқеияти ҷомеа дур аст. Воқеият дигар қисса дорад ва он аз зершуури ҷомеаи имрӯзаи тоҷик хабар медиҳад ва онро наметавон бо тафсирҳо ва шиорҳои дурӯғандуд пӯшонд. Инчунин наметавон бо намоиши сунъӣ, ки гуё мубориза бо фасод рафта истодааст мардумро фиреб кард. Бо маҳдудаҳо ва арзишҳои маҳаллӣ ва бо фасод наметавон фасодро аз байн бурд...
Шокирҷон ҲАКИМОВ, доктори илмҳои ҳуқушиносӣ
Маҳз музди меҳнати кам яке аз омилҳое мебошад, ки кормандони Оҷонсии мубориза бар зидди фасод ва Хадамоти гумруки бар хилофи манфиатҳои миллӣ ва амнияти иқтисодӣ дар содир шудани ҷиноятҳои хусуияти иқтисодӣ ва коррупсионӣ дошта мусоидат мекунанд. Довталабон барои ишғоли вазифаҳо дар ин ниҳодҳо новобаста аз кам будани музди меҳнат ва дигар кафолатҳои иҷтимоию меҳнатии онҳо ба хуби дарк менамоянд, ки манбаъҳои иловагӣ ва ғайрирасмӣ зиндагии арзандаи онҳоро бо дар назардошти ваколату салоҳиятҳояшон таъмин мекунад. Тавре маълум аст мақомоти прокуратура, амният, милиса, палатаи ҳисоб ва дигар сохтторҳои вижаи соҳавӣ низ бевосита бо ошкор кардану додани баҳои ҳуқуқӣ машғуланд, вале боиси таасуф аст, ки ҷиноятҳои коррупсионӣ на камтар, балки бештар мешаванд. Барои паст кардани сатҳи муносибатҳои коррупсионӣ низоми ҳокимияти давлатиро мукаммал намуда, назорати парламентӣ ва ҷомеаи шаҳрвандиро низ пурзур бояд кард. Инчунин таҳавулоти ҷиддӣ дар сиёсати кадрӣ ва ба вуҷуд овардани муҳити солиму мусоид ҷиҳати рақобат дар ҳамаи соҳаҳои муносибатҳои ҷамъиятӣ ва маҳкум кардани маҳалгароӣ бо дар назардошти иродаи сиёсӣ метавонанд кору фаъолияти мақомоти марбутаи давлатиро самараноку шаффофтару ҳисоботдиҳанда ва ба хусус масъулияти онҳоро афзуда, муносибатҳои коррупсиониро камтар бикунанд.