Кӯлоб: Мавсими имонсӯзӣ фаро расид

Ҳамасола бо фарорасии мавсими идҳо, ба хусус идҳои милливу исломӣ, арзиши маводи хӯрокворӣ дар бозорҳои шаҳру навоҳӣ ба тадриҷ боло меравад. Бонги ҳукуматдорон, шурӯъ аз президент то масъулини дигар, ки савдогаронро ба инсофу имондорӣ даъват мекунанд, натиҷае ба бор намеорад. Ин ҳолат беш аз 20 сол аст, ки идома меёбад.

Гумон меравад, туҷҷори тоҷик дигар на танҳо инсоф надорад, ҳатто имонсӯзӣ мекунад. Ҳамон масали дурӯғини фитнаангези «аввал нон баъд имон»-ро ончунон аз худ кардаву дар қалб ҷо намудаанд, ки дигар бо ягон ҷарроҳӣ наметавон онро канда гирифт. Аҷиб аст, ки дар мавриди боло рафтани нархи хӯрока ба рӯзҳои идӣ, ягон нафар ҷазо намебинад, ҳатто ҷарима намешавад. Ин дар ҳоле ки ҳамаи масъулин аз он изҳори нигаронӣ мекунанд. Дар аксари маврид масъулин барои раият маслиҳат медиҳанд, ки аз харидории маводи хӯрокаи гаронарзиш худдорӣ намоянд. Ин дар ҳолест, ки ҳамин ҳукуматдорон ба пуррагӣ медонанд, ки барои мардум дигар чорае ба ҷуз харидории он нест. Зеро, дар хонадони марди мусалмон дар рӯзи иди исломӣ дастархони идона ҳатман бояд ороста шавад. Дар ин рӯзҳо хонаи марди мусалмон ҳамеша пур аз меҳмон аст. Ана ҳамин чизи оддиро савдогарон хуб медонанд ва сару садоҳои масъулин заррае вазъро тағйир намедиҳад.
Гумони ғолиб ин аст, ки то ягон савдогари бозор бо ҷурми баланд бардоштани нархи мавод муҷозот нашавад, ҳеч гоҳ вазъият дигар намешавад.         

Дар Кӯлоб «гузаронданд»…
Ҳанӯз 3 рӯз пеш аз иди Қурбон дар бозори марказии шаҳри Кӯлоб мавсум ба «Саховат», нархи маводи хӯрока, ба хусус меваҷоту ангур ва сабзавоту полезӣ якбора як маротиба боло рафт. Тайи 20 соли ахир барои нахустин маротиба аст, ки нархи меваҷот дар ин бозор ба ин ҳад баланд мегардад. Ҳамагӣ 4 рӯз қабл дар бозори «Саховат»-и Кӯлоб себ 3-4, ангур 3-4, нок 2-4, ангури босифаттар 5-6, чормағз 3-5 ва хурмо 1-3 сомонӣ нарх доштанд. Аммо 3 рӯзи то ид нархи себ то 10 сомонӣ, ангур то 15, нок 4-8, чормағз 5-10 ва хурмо то 6 сомонӣ шуд.

Ин гуна ва бо ин суръат баланд рафтани нархи меваву сабзавоту полезӣ дар бозори мазкур бесобиқа аст. Соҳибназарон сабаби чунин ранг гирифтани вазъиятро дар бемасъулиятӣ ва бепарвоии роҳбарияти нави бозор медонанд. Аҳмади Иброҳим, журналисти маҳаллӣ мегӯяд, ҳар сол дар арафаи идҳо нархи маводи хӯрокворӣ, ба хусус меваҷотро таҳлил мекунад ва ҳеч мавриде шоҳиди чунин баландравии нарх набудааст. Ба андешаи ӯ, нарху наво дар бозори «Саховат»-и Кӯлоб умуман таҳти назорат нест: «Бубинед, дар арафаи ид, ҳар савдогар чӣ гунае хоҳишаш бошад, ҳамон тавр нарх мегузорад ва савдо мекунад. Кор то ҷое расида, ки се рӯз пеш аз ид нархи ҳамаи меваҳо як баробар гарон шуд. Гузашта аз ин, савдогарон ҳар куҷое рост омад, молу колояшонро титу парешон карда мефурӯшанд ва ягон масъули бозор кордор нест».

Бобои Акрам, як пирамарди солманд миёни растаҳои мевафурӯшӣ зору ҳайрон меистод. Гуфтем, бобо чӣ саргардонӣ? Гуфт: «Эъ, Худо бигира ин демократиша, 120 сомонӣ пенсиям метану ин нарху навои бозора дидум, ҳушум рафт. Намедонум ба ин маблағ чӣ харам, ҳамагӣ 4 кило себ мешаваду 3 кило ангур, тамом. Ҳайрон мондам, ки дастархони идонаро чӣ хел тайёр кунам». Пиразане бо ду ҷавон аз меваҳои гаронарзиш харидорӣ мекарданд. Ба гуфтаи бобои Акрам фарзандони чунин нафарон дар Русия мардикоранд ва дар арафаи ид маблағ мефиристанд. Воқеан, зиёданд оилаҳое, ки наздиконашон дар мардикорианду дар ҳамин гуна ҳолатҳо барои хешовандон дастгир мешаванд. Вале боз ҳам зиёданд хонаводаҳое, ки танҳо бо маоши ночиз ва ё нафақаи кӯчак ба сар мебаранду дар рӯзҳои ид пайи дастархонороӣ қарздор мемонанд.

Райиси бозор: «Бо танқидам накунед»?
Аммо чӣ сабаб гашта, ки тоҷирони бозор нарху наворо ба маротиб баланд бардоштаву касе пеши онро гирифтан намехоҳад? Ба андешаи харидорон ва низ баъзе аз савдогарони бозор, дар ин маврид иллат пеш аз ҳама дар фаъолияти нохубу бемасъулиятии ходимону роҳбарони бозор мебошад. Назорат аз болои нархи ҳамагуна маҳсулот аз ҷониби кормандони ин даргоҳ бурда намешавад. Худи савдогарон мегӯянд, то иваз гаштани роҳбарияти бозор, ходимони он ин уҳдадориро доштаанд, вале бо ба сари қудрат омадани директори нав, дигар на танҳо нарху наво, ки ҳолати санитарӣ, дурустии тарозуву чӯбдастҳои худсохти метрӣ, ҷой гирифтани фурӯшандаҳо, молу маҳсулот, сифати маводи хӯрока ва ғайра аз ёдҳо фаромӯш гаштааст.


Замоне ки дар бозори Кӯлоб ба «хотири» иди шарифи Қурбон нархи маҳсулоти хӯроквориву меваҷот қимат гаштаву одамон дашномдода аз он харидорӣ мекарданд, бо супориши Раёсати Тоҷикматлуботи ҷумҳурӣ идораи матлуботи шаҳри Кӯлоб ҳамин гуна маҳсулотро ба шаҳри Душанбе, ба қавли хонум Раҳимова ба «выставка» бурдаву бо нархи арзонтар барои сокинони пойтахт ба фурӯш бароварда буданд. Шояд тоҷирон ҳам барои «баланс» ва рӯпӯш намудани маблағи сарфашуда, дар Кӯлоб нархи ин маҳсулотро афзуда бошанд? Кӣ медонад.



Мӯҳр