Дар пайи баҳсҳои додгоҳӣ дар мавриди моликияти афроди маъруф ба мухолифин ё ислоҳотхоҳ, “Озодагон” аз соҳибназарон пурсид, ҷанги амвол дар Тоҷикистон кай тамом мешавад?
Абдулфаттоҳ ШАФИЕВ, коршинос:
“Ҷанги моликият дар ҳеч давру замон анҷом намеёбад. Танҳо вобаста ба нақши ҷомеа ва қонун шакли худро дигар мекунад - ҷое ҷангалитар ва ҷое ҳушмандонатару қонунитар. Мутаассифона, дар ҷомеаи имрӯзи мо ба назар мерасад, ҳамин гуна ҷанги моликиятҳо хислати қонунии худро аз даст медиҳад ва торафт ба як ҷанги бидуни қоида табдил меёбад. Ба як ҷанге табдил меёбад, ки аз кадом рақиб тарафдорӣ кардани довар маълум аст ва довар нақши худро камранг кардаву зери навои яке аз рақибон мерақсад. Оё ин вазъ ба ҷомеа таъсире мерасонад ва ё дигаргуние меорад? Қазияҳои ахир нишон доданд, ки дар ин кишвар ҷомеа дигар вуҷуд надорад ва ҳама инфиродӣ гаштаанду, дӯстдоштатарин ҷумлаашон низ "ба ман нарасанд, бас" мебошад.
Маҳмадалӣ ВАТАНОВ, вакили парлумон:
“Ман бо чунин парвандаҳо шинос нестам. Инро худи додрасҳо ҳо медонанд.”
Иззат АМОН, раҳбари Иттиҳоди ҷавонони тоҷик дар Маскав:
“На, тамом намешавад, то оне ки як дигарандеш дар Тоҷикистон ҳаст, нисбат ба ӯ ва молу мулкаш ҳуҷум хоҳанд кард. Ин корҳо хоси як ҳукумати диктатурист.”
Аюб ЭГАМОВ, иқтисоддон:
“Мавзӯи аз худ кардани тиҷорати соҳибкорони муваффақ дар Тоҷикистон таҳлили ҳаматарафаро талаб мекунад. Аммо чанд нуқтаро дар мавриди аввал қайд кардан мумкин аст. Якум аз худкунӣ асосан аз тарафи як гуруҳи муайян, ки ба ҳама маълум аст, иҷро мешавад. Ин гуруҳи пуриқтидор тамоми ҷилави тиҷоратро дар Тоҷикистон назорат мекунад, тамоми мақомот дар дасти онҳост, чун дар бисёр ҳолат худи онҳо мақомот ҳастанд. Он тоҷироне, ки ҳоло бизнеси муваффақи худро доранд ҳатман фоидаро бо ин гурӯҳ тақсим мекунанд, то он даме ки бизнеси онҳо ба гурўҳи “рейдерон” ҷолиб нест. Вақте тиҷорати онҳо ба ин гурўҳ “форид”, новобаста аз он ки онҳо пештар чӣ муносибат доштанд, бизнес моли “гурўҳ” мешавад. Дар мавриди он ки то кай ин аҳвол давом меёбад, назарҳо гуногун ҳастанд: баъзеҳо мегӯянд, бояд мақомоти додгоҳ мустақил бошад ва ё худи президент ба ин дахолат кунад ва ғайра. Дар ҳамин ҷо мехостам фикри шахсии худро иброз намоям: Бубинед, яке аз сабабҳои ба вуҷуд омадани “майдони” Украина маҳз ҳамин буд.”
Сафват БУРҲОНОВ, журналист:
“Хубаш чизе нагӯям. Вақте дар бораи онҳо гуфтаму гирифтор шудам, онҳо хомӯш буданд. Имрӯз онҳо гирифтор шуданд, ман хомӯш мемонам.”
Меҳмоншоҳ ШАРИФЗОДА, донишманд:
“Давоми ин хушунати иқтисодӣ-сиёсӣ мантиқан ҷанг, сари кор омадани режими диктатурист ва ... инқилоб аст. Ин танҳо фикри ман нест таҳқиқоти зиёди навтарин дар ҷомеашиносӣ, сиёсатшиносӣ ва антропология дар мавзӯи давлат ин чизро тасдиқ мекунанд. Зеро фишорҳои зиёд болои озодӣ ва истиқлоли мардум ва нодуруст истифода кардани қудрат боиси он мешавад, мардуми дигари истиқлолхоҳ ва қудратталаб пайдо мешаванд ва дар вазъияти имрӯзаи дунё дар ин сарзамин, ки пояи ваҳдат ва истиқлол ҳануз заиф аст ба чунин равиш дар сиёсат роҳ додан камоли бехирадист. Фикр мекунам, сиёсатмардони моро зарур аст, ин фазои ҳукмрони сиёсиро, ки ин чунин гуфтугӯ ва муносибатҳоро дар ҷомеаи Тоҷикистон шакл дода истодаанд, бишиносанд ва ҳушёр бошанд. Бубинед, имрӯз як чизро ҳануз дарк накардаанд, ки қонун дар ҷомеа болотар аз ҳама кас ва ҳама чиз аст, вале дар мо дар масъалаи муносибати сиёсат ва қонун унсурҳои ҳолати фавқулоддаи (the state of exception…) сиёсӣ то ҳанӯз ҳукмрон аст, яъне сухани шахс болотар аз қонун аст. Ин мушкилот бояд баъди сулҳи тоҷикон ҳал мешуд ва ҳама дар зери қонун ба ҳаёти созанда машғул мешуданд, ки дар асл дар қудратбудаҳо дигар он сӯйи қонун дунёи дигар сохтанд... Ва мардум дигар ба қонун бовар надоранд ва нигаронанд, ки супориши касони болотар аз қонунбуда нисбат ба қазияи онҳо чи гуна аст ва аслан аз ин супоришҳо ва аз сатҳи супоришҳо дар хавфанд. Агар супориш аз нуқтаи охирин омада бошад дигар ҳама умедҳо барбоданд... Ва амалиёти бунёдгаронаи (ё кушандаи) мақомот дар сиёсат ва ба назар нагирифтани дигарон дар сохтмони таркибҳои ҷомеа давлати заифи миллии моро боз ҳам заифтар мекунад. Хуб мешуд, аз ин иллюзияҳо, ки худ ва дигаронро фиреб медиҳанд, гузашта ва ба таҳлилҳои ақлонӣ (discursive practice) такя мекарданд. Имрӯз ДИГАРҲОРО ҳам бояд эътироф кунанд, ки онҳо ҳам ҳаққу ҳуқуқи дар ин сарзамин зистан ва ба соҳибкорӣ, сиёсат ва дигар корҳои созанда машғул буданро доранд ва ояндаи ин давлат ба ҳалли мусбати ин мушкилот вобаста аст.”