15 июл 2014 13:37Тоҷикистон / Сиёсат
Чӣ хориҷиёнро ба Бадахшон “мекашад”: Сайёҳат, ҷосусӣ, ё...?
Боздошти пажӯҳишгари ҷавон Александр Содиқов дар Бадахшон азм ва таваҷҷуҳи олимони хориҷиро барои омӯзиши ин минтақа коҳиш надодааст. Гарҷанде расонаҳои муътабари ҷаҳонӣ, аз қабили “The Guardian” “The New York Times”, “Вашингтон Пост”, “Ал Ҷазира”, “Экономист” ва дигарон баъди боздошти Содиқов ба иттиҳоми ҷосусӣ дар Хоруғ Тоҷикистонро ҳамчун кишвари хатарзо барои олимону пажуҳишгарон бозтоб додаанд.
Лена Карвовская, пажӯҳишгари риштаи забоншиносии Донишгоҳи Лейдени Ҳоланд, ки ба таҳқиқи забони ишкошимӣ ва шуғнӣ машғул аст, азми сафари Бадахшонро дорад. Лена, ки дар Душанбе бо “Озодагон” суҳбат мекард, изҳор дошт, ки бори нахуст номи Бадахшонро аз дӯстонаш шунидааст, ки ба ҳайси сайёҳ ба Бадахшон рафта буданд ва ин маротибаи саввум аст, ки ӯ худаш ба ин вилоят меравад: “Дӯстонам гуфтанд, ки он ҷо мардум бо забонҳои гуногун ҳарф мезананд ва ман ба хулоса омадам, ки ин мавзеъро барои таҳқиқотам интихоб кунам. Ба ин тартиб, иттилооти нахустинро аз интернет ва китобҳо пайдо кардам ва соли 2011-ум аввалин сафарамро ба Бадахшон анҷом додам”. Ин пажӯҳишгар дар посух ба ин пурсиш, ки чӣ қадар маълумотро дар бораи Бадахшон пеш аз омаданатон аз интернет дастрас кардед гуфт, “мутолеоте, ки қабл аз омаданам аз сарчашмаҳои гуногун дастрас кардам, бештар дар риштаи мардумшиносӣ буданд на забоншиносӣ. Гузашта аз ин, бештари мутолеоти забоншиносӣ дар солҳои 1980-ум таҳқиқ шудаанд ва ман мутмаин набудам, ки муаллифони он таҳқиқот воқеан ба Бадахшон рафтаанд ё на?”.
Дар мавриди хатари аз байн рафтани забонҳои помирӣ хонум Лена назари хушбинона дорад. Ӯ мегӯяд, яке аз авомили нигоҳдории забон интиқоли он аз як насл ба насли дигар аст: “Хушбахтона, дар мавриди забонҳои помирӣ мо шоҳиди интиқоли хеле хуби забон ҳастем. Гуфтаниам, ки дар Бадахшон волидайн бо фарзандонашон бо ҳамон забони маҳаллияшон гап мезананд, ки ин яке аз қавитарин тамоили пешгирии хатари аз байн рафтани забон аст. Фарзи мисол, дар Русияи шимолӣ бо мақсади пайдо кардани мавқеъ ва зиндагии шоиста волидайн талош мекунанд бо фарзандонашон бо забони русӣ ҳарф бизананд, ки ин роҳро барои ба нестӣ рафтани забони сомӣ ҳамвор мекунад”.
Бо вуҷуди ин, хонум Лена ҳушдор медиҳад, дар ин раванди ҷаҳонишавӣ надоштани хат ва расона метавонад ин забонҳоро ба вартаи нобудӣ бирасонад.
Малгоратза Битзук, пажӯҳишгари дигари риштаи мардумшиносӣ аз Лаҳистон, ки дар Бадахшон пажуҳишҳо гузарондааст, изҳор медорад, ки дилбастагии хусусиаш ба ин мардуму табиати зебо дар ӯ ангеза ба вуҷуд овардаву маҳз ба ин хотир Бадахшонро барои таҳқиқоташ интихоб кардааст.Хонум Малгоратза бар ин назар аст, ки тафовутҳои забонӣ, мазҳабӣ ва шароити ҷуғрофӣ, ки гуногуниро дар байни мардуми Бадахшон нигоҳ доштааст, шумори зиёде аз муҳаққиқони хориҷиро ҷалб мекунад. Ин пажӯҳишгар рушд ва навсозии (модернизация) Бадахшонро аз замони барпо шудани ҳокимияти Шӯравӣ дар ин вилоят то даврони истиқлол ба таҳқиқ кашидааст: “Даврони Шӯравӣ, истиқлолияти Тоҷикстон ва раванди оммавии муҳоҷират дигаргунӣ ва таъсири ҷиддие, дар зиндагии ин мардум ва ҳуввияташон бар ҷой гузоштааст”.
Малгоратза дар мавриди амнияти худ зимни пажуҳишҳо дар Бадахшон гуфт, ки ҳеч мушкиле бо мақомоти қудратӣ надоштааст: “Вале вақти рафтан аз мардум шунидам, ки бархе аз мардуми маҳаллӣ ба кормандони амният дар бораи ман иттилоърасонӣ кардаанд.”
Дар ҳамин ҳол таҳлилгарони маҳаллӣ мегӯянд, дар симои ҳар хориҷӣ ва пажуҳишгар дидани ҷосус барои рушди сайёҳӣ ва таҳқиқи илмии ҳаёту фарҳанги Бадахшон паёмади манфӣ дорад. Таҳлилгарони маҳаллӣ мегӯянд, иқдоми мақомот аз ҷумла тирпарониҳои 21-уми май ва боздошти Содиқов ба иттиҳоми ҷосусӣ Бадахшонро ҳамчун минтақаи низоъбарангез ҷилвагар мекунанд ва маҳз ҳамин омил аст, ки соли равон таъдоди сайёҳон дар Бадахшон кам шудааст. Коҳиши сайёҳон дар Бадахшон дар ҷаласаи ахири ҳукумати вилоятӣ низ тасдиқ гардид, аммо Аҳтам Абдуллозода, раиси нави Кумитаи ҷавонону сайёҳӣ онро қотеъона рад мекунад. “Тибқи оморҳое, ки дорем, теъдоди сайёҳон дар Бадахшон коҳиш наёфтааст”-изҳор дошт Абдуллозода зимни нишасти матбуотияш дар Душанбе.
Абдулло Ҳабибов, генерали мустаъфии тоҷик низ бар ин аст, ки дар ҷое, ки мушкил нест, набояд ба мушкилсозӣ машғул шавем. Ӯ таъкид намуд, кори мақомот аст, ки ҷосус будани ин ё он хориҷиро дақиқ кунанд. Дар маҷмуъ Ҳабибов бо зикри суҳбатҳояш бо мақомоти тоҷик гуфт, феълан барои боздиди хориҷиён аз Бадахшон ягон мушкил вуҷуд надорад: “Аз ин хотир мо набояд дунболи мушкил бигардем дар ҳоле, ки ҳеҷ мушкиле надорем.” Мӯҳр
Эзоҳ илова кунед
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
Баҳси пурзӯр кардани ҳифзи сарҳади Тоҷикистону Афғонистон дар дидори Э.Раҳмон ва ҳайати парлумони Аврупо10:09Оғози фурӯши смартфонҳои iPhone 8 ва iPhone 8 Plus!09:49БО ЗАБОНИ ШЕЪР: Ман зи андешаи турконаи як ҳамватанам метарсам...15:34Чаро ҳукумат ҳамеша ба ТАЛКО имтиёз медиҳад?14:16“Шантаж”-и ҳамсар: Аз ҳаққи модарӣ даст накашӣ расвоят мекунам10:27Баҳси буҷа: Аз қарзи маош то қарзи хориҷӣ11:57Сарвазири Тоҷикистон бо Президенти Узбакистон мулоқот мекунад11:05Ҳимояти СММ аз cарбози тоҷики пайрави “Шоҳидони Яҳво”, ки либоси низомиро рад кард10:38АКС+ВИДЕО. Нахустин анҷумани маъюбони Тоҷикистон дар Душанбе11:51Маҷлис: Аз тағйироти кадрӣ то ваъдаи 80 мансабдор барои пулдиҳӣ аз кисаи худ15:46100 метр дуртар: Тамокукашӣ маҳдудтар шуд13:21Аз парвандаи Маҳмудов то муроҷиати ҷабрдидагони "7 бурҷ": Роҳкиро надорем (ВИДЕО)11:18Пешниҳоди журналисти тоҷик ба раҳбарони кишварҳои ҷаҳон: 2018-ро соли беяроқӣ эълон кунем!09:33Агентии зидди коррупсия гуфт, “Умед-88” ва Вазорати молия аз “Роғун” қарз гирифтаанд08:01Таърихи имрӯз: Мавлуд, ҷашн, санаҳои таърихӣ, дамои ҳаво, бозори арз07:44
АХБОРИ ҶОЛИБ
10:09, 04 ноябр 2017
ТАҚВИМ
| « Май 2024 » | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
