Иршод СУЛАЙМОНӢ
Дирӯз бо чанде аз дӯстон дар мавриди якуми апрел гуфтугӯ доштем. Мегуфтем, ки чӣ дурӯғе мешавад дар ин рӯз гуфт, ки орҷинол бошад? Баъди чанде ин фикр ба миён омад, ки дар мо ҳама дурӯғҳо гуфта шуданд ва Тоҷикистон худ як ҷомеаи якумиапрелист.
ОЁ ДУРӮҒ?
Магар тааҳҳудеро, ки давлатмардон ба мардум додаанд ба он пойбанд ҳастанд? Ва оё қонун дар мо риоя мешавад? Магар манфиатҳои соҳибони қудрат поинтар аз манофеи миллӣ қарор доранд? Мо магар интихоботи шаффоф доштем? Кадрҳо дар мо бар асоси чӣ усуле пазируфта мешаванд: дониш ё садоқат? Шохаҳои қудрат дар Тоҷикистон оё мустақиланд? Порлумон, ҳокимияти додгоҳӣ магар аз тобияти ҳукумати иҷроия дуранд? Фасодкор дар мо кӣ аст: мардум ё мансабдорон? Ва... ҳамаи инҳо нишонаи як ҷомеаи якумапрелӣ нестанд? Ҳастанд! Ба гуфтаи рӯзноманигор ва танзнависи равоншод Имомназари Холназар Тоҷикистон то ҳадде ҷомеаи якумиапрелист, ки агар дақиқ бингарӣ “аз хандая мемурӣ”.
Писари ноболиғи як масабдор, дар дили шаб бо як мошини гаронбаҳо (маоши падараш дар 10 сол барои хариди он басанда набуд) дар як тасодуф сабаби марги чанд нафар мегардад, ҷазояш ҳамагӣ ин аст, ки модараш 120 сомонӣ ҷарима мешавад. Оё ин нишонаи як ҷомеаи якумиапрелӣ нест?
Ҳизбе, ки агар ятимшумор (дона ба дона ҳисоб кардан) бикунӣ аъзояш аз 30 нафар бештар нестанд, сохтори ҳизбӣ надорад, дафтари кор надорад, нашрия надорад, барои таблиғи ҳизбаш ҳеч талоше надорад, вале вориди парлумон мешавад. Инро мо на дар якуми апрел, балки дар якуми март бовар кардем.
Фақат мо, дар ҷомеаи якумиапрелӣ метавонем шоҳид бошем, ки як чупон ба ҳаво тир мезанад ва тир ба ноқилҳои хатти телефон мерасад ва ҳамин тур тамоси телефун ва интернет дар як минтақа қатъ мешавад.
Фақат дар ҷомеаи якумиапрелӣ ҳаст, ки қишри огоҳ мегӯяд, бояд ислоҳот шавад, қабул нест, вале “доброволец”-ҳо бигӯянд, ки расонаҳоро бибандед, мебандад ва ҳатто агар бигӯянд, ки ҳизбҳоро бибандед, баста мешаванд.
Ҷомеаҳои якумиапрелӣ худро демократӣ эълон мекунанду арзишҳои аслӣ ва калидии демократияро поймол мекунанд.
Яке дигар аз нишонаҳои ҷомеаи якумиапрелӣ, ки баъзан ба ҷойи ханда гиряовар мебошад ин аст, ки мо барои зинда мондан талош мекунем. Барои саъодат, барои рифоҳ, барои озодандешӣ, барои доштани як ҷомеаи хубтар агар ҷадал кунем, ин гуна тафсир мешавад, ки мо оромӣ намехоҳем, ба қадри субот намерасем...
Дар мо қудрат ва тиҷорат дар дасти гуруҳҳои мушаххасе инҳисор шудааст. Порлумони мо ба як ширкате, ки дар ҷазираҳои Вирҷиниё сабти ном шуда буд, роҳеро, ки бо қарзи давлат чиниҳо сохта буданд, супурд. Барои солиёни зиёд аз пардохти молиёт озод кард, вале напурсид, ки “ту моли кистӣ?” Дақиқтараш, пурсид, вале гуфтанд, ки “ту чӣ кор дорӣ, ки моли кист?”. Шояд ба Порлумон бехгӯшӣ карданд, вале Порлумон ба мардуме, ки инхоб кардаанд (шояд) нагуфт. Ҳатто Порлумон ҳақ надорад “аз бинӣ боло гап занад”. Ба гуфти як дӯстам дар Порлумони мо ҳамеша якуми апрел аст.
АКНУН
Якуми апрел рӯзи баде нест. Рӯзи ханда ва дурӯғ гуфтан барои хандидан аст. Аммо ҷомеаи якумиапрелӣ бад мебошад. Дар ҷомеаи якумиапрелӣ дурӯғ барои хандидан гуфта намешавад. Дурӯғ барои он гуфта мешавад, ки мардум наханданд. Аммо дурӯғҳои ҷомеаи якумиапрелӣ оқибатҳои нохуб доранд, фоҷиаборанд, фарҳангкушанд... Хосияти ҷомеаи якумапрелӣ ин аст, ки дурӯғ мегӯянд, гапи хандадор мегӯянд, аммо намемонанд, ки бихандӣ.
Як фарқи дигари якуми апрел аз ҷомеаи якумапрелӣ ин аст, ки якуми апрел як Убайдулло Раҷабов дорад, аммо дар ҷомеаи якумапрелӣ ҳама Убайдулло Раҷабованд.
ВА...
Морк Твен, нависандаи маъруфи Амрико гуфта буд, “якуми апрел маҳз рӯзе аст, ки мо ба ёд меоварем, ки дар 364 рӯзи дигари сол кӣ будаем”. Воқеан, агар Тоҷикистон як ҷомеаи якумиапрелӣ нест, пас мо бо ин ҳоле, ки дорем дар 364 рӯзи дигар кӣ мебошем???