Ширкати Билайн манораҳояшро ба фурӯш гузоштааст. Коршиносон ҳадс мезананд, молики ин ширкат шояд дар фикри тарк намудани Тоҷикистон бошад. Дар робита “Озодагон” аз коршиносон пурсид: ЧӢ БОЯД КАРД, ТО ШИРКАТҲОИ БУЗУРГ АЗ ТОҶИКИСТОН НАРАВАНД?
Зулфиқор ИСМОИЛИЁН, иқтисодшинос
Сабаби асосии тарк кардани ҳам ширкатҳои бузург ва ҳам кӯчак ин андоз аст. Тоҷикистон кишваре ҳаст, ки дар мавриди зиёд будани андоз дар ҷойи сеюм меистад ва ба ҳамин хотир рушд намекунад. Ширкатҳое, ки Тоҷикистонро тарк мекунанд танҳо ба хотири молиёти зиёд аст. Аз як тараф ҳукумати мо фикр мекунад, ки мо кори хуб мекунем, ки андозро зиёд ҷамъ мекунем ва илоҷи дигар ҳам надорад, ба хотири он ки қариб 85 фисади буҷети Тоҷикистон танҳо аз молиёту ҷаримаву воридоти гумрукӣ пур мешавад, ки дар ягон кишвари дунё нест. Барои нигоҳ доштани ширкатҳо ҳамаи намуди андозҳои зиёдатиро аз байн бурдан лозим, танҳо ҳашт намуди онро, ки дар дигар давлатҳо низ ҳамин ҳашт намудро месупоранд, гузоштан лозим асту халос. Дигар сабаби гурехтани ширкатҳо ин фасод аст.
Исмоил ТАЛБАКОВ, иқтисодшинос ва муовини раиси Ҳизби коммунистии Тоҷикистон
Ин бозор аст, ширкат дохил мешавад, хориҷ мешавад. Ҳар як ширкат барои манфиатҳои худаш ба ин ё он бозор ворид мешавад. Лекин асоси воқеӣ барои тарк кардани ширкатҳои бузург дар Тоҷикистон вуҷуд надорад, чунки тамоми қонунгузорӣ тибқи талаботи ҷаҳони муосир буда, шароит муҳайё аст. Ман фикр мекунам, ки барои тарк кардани ин ё он ширкати хориҷӣ дар Тоҷикистон ягон асоси воқеӣ вуҷуд надорад. Шароити мусоид барои сармогузорон ва иштироки ширкатҳо дар иқтисодиёти Тоҷикистон дар миқёси собиқ ҷумҳуриҳои Иттиҳоди Шӯравӣ хеле хуб аст ва фазои қонунгузорӣ барои таъмини меъёрҳои ҳифзи иқтисодиёти кишвар ва сармоягузорон шароити хуб фароҳам овардааст.
Аз рӯи баъзе таҳлилҳо ҳатто дар кишварҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ дар Осиёи Миёна ин қадар имкониятҳое, ки қонунгузории Тоҷикистон барои иштироки ширкатҳои хориҷӣ муҳайё кардааст, нест.
Дар Туркманистон, Узбакистон ва ё дигар кишварҳои ҳамҷавор нисфи имкониятҳое, ки дар Тоҷикистон ҳаст, мавҷуд нест.
Мавҷуда СОҲИБНАЗАРОВА, рӯзноманигор
Имрӯз дар долонҳои ҳукумати Тоҷикистон дар бораи мусоид будани фазои сармоягузории хориҷӣ ба Тоҷикистон ва дар ин самт сиёсати дарҳои кушодро пеш гирифтани Тоҷикистон зиёд сухан меронанд, аммо агар фаъолияти чанд соли охири Тоҷикистонро таҳлил карда бароем, ба ҷои зиёд шудани сармоягузории хориҷӣ ва таваҷҷуҳ кардани сармоягузорон ба Тоҷикистон баръакс сармоягузорӣ камтар мешавад. Дар мисоли ин ширкатҳои бузург ҳам ҳаминро гуфтан мумкин аст, ки ба ҷойи таъмин кардани амнияти ин ширкатҳо фишор ва дахолат намудан ба фаъолияташон зиёд шуд, нобоварии муштариён ба ин ширкатҳо афзуд. Яъне ин ширкатҳо хуб огоҳанд, ки мол он вақт ба рақобат тобовар аст, ки сифати хуб дошта бошад, харидорро ҳам фақат он вақт пайдо мекунад. Чун дар Тоҷикистон ин шонсро ба ин ширкатҳо надоданд, инҳо маҷбуранд, ки барои хизматрасонии худ дигар бозор пайдо намоянд, бозоре, ки ба онҳо имконияти фаъолият диҳад. Рафтани ин ширкатҳо аз бозори Точикистон имрўз бар зарари худи мо мешавад, чунки баъди ин он ду се ширкате, ки мемонанд рақиб надоранд ва чи хеле, ки хоҳанд хизмат мерасонанд ва нархҳоро боз ҳам болотар мебардоранд. Агар дар ёд дошта бошед, замоне, ки Саид Зубайдов вазири алоқаи кишвар буд ва аввалин шуда технологияи навтаринро ба Тоҷикистон оварда буду кишвари мо нахустин шуда дар соҳаи алоқа аз кишварҳои ҳамсоя пеш гузашт, чи қадар обрӯи Точикистон баланд ва ҳавасу рашки кишварҳои хамсояро оварда буд. Имрӯз, ки иқтисодиёти кишвар захмҳои зиёд дорад, бояд ба ин ширкатҳо як қатор имтиёзҳо диҳанд ва ба худиву бегона ҷудо накунанд.